Zorgt het ‘overlabelen’ voor lange wachtlijsten bij de ggz? ‘Allemaal wel eens last van stress’

,,Het systeem is failliet”, zegt Patrick Callahan, oprichter van Psyned, een behandelorganisatie waarbij 300 basispsychologen zijn aangesloten. Callahan trekt aan de bel omdat hij denkt dat hij met Psyned een deuk kan slaan in de lange wachtlijsten bij de ggz. ,,Wij leveren mentale zorg aan consumenten, werkgevers en arbodiensten en doen dat laagdrempelig en snel.”

Callahan geeft aan mensen erop te willen attenderen dat er andere paden zijn dan een ggz-instelling. ,,Een huisarts zal iemand met mentale klachten, als hij denkt dat verdere zorg nodig is, altijd doorverwijzen naar een ggz-instelling, omdat deze zorg via de zorgverzekering wordt vergoed.”

Hoe een behandeling bij Psyned verschilt van een behandeling bij de ggz? ,,Naast de reguliere, geestelijke gezondheidszorg bieden wij ook rouwverwerking, relatietherapie en hulp bij een burn-out aan”, zegt Callahan. Verder kun je je eigen behandelaar kiezen. ,,De relatie tussen de patiënt en zijn psycholoog is belangrijk. Als je je op je gemak voelt bij iemand zal je over het algemeen sneller je problemen op tafel leggen.”

Verder ben je bij de ggz afhankelijk van door de zorgverzekeraar goedgekeurde behandelmethodes. Daar zal je volgens Callahan bij Psyned geen last van hebben. ,,Binnen de ggz staat er voor een specifieke klacht een vast aantal sessies, daarna zou je ‘genezen’ moeten zijn. Wij kunnen de cliënt centraal stellen en niet de klacht, dat is wel een groot verschil. En op een wachtlijst staan kost ook geld.”

Aan deze behandelingen hangt wel een prijskaartje, maar volgens Callahan nemen werkgevers deze kosten graag op zich. ,,Daar hebben zij meer aan dan hun werknemers maanden op een wachtlijst te laten staan.” Daar sluit arbeidspsycholoog Tosca Gort zich bij aan. ,,Het is inderdaad zo dat werkgevers hiertoe geneigd zijn. Want hoe langer het verzuim, hoe minder groot de kans op een terugkeer op de werkvloer. Dan ben je dus je werknemer kwijt en dat betekent verliesdraaien”, aldus Gort.

Een woordvoerder van ggz laat desgevraagd weten er geen stabiele langetermijnoplossing in te zien. ,,Het klinkt als een sympathiek voorstel, zeker om de eerste druk weg te nemen, maar basispsychologen hebben alleen basiskennis. Mensen met complexe psychische problemen zullen zij daarom pas kunnen behandelen na het volgen van een opleidingstraject.” Daarnaast zijn er al veel basispsychologen werkzaam in de zorg, maar kunnen zij niet de ggz-zorg leveren die je volgens het kwaliteitsstatuut mag verwachten. 

Gort kaart het probleem van ‘overlabelen’ aan als een van de oorzaken van de oplopende wachtlijsten. Niet alleen in de maatschappij wordt meer aandacht besteed aan mentale gezondheid, ook op de werkvloer is dat duidelijk merkbaar. ,,Dat heeft tot gevolg dat iemand die overwerkt is sneller het label burn-out opgeplakt krijgt.”

Terwijl we allemaal weleens last hebben van stress of overspannenheid, maar dat betekent niet meteen dat iemand depressief is. De praktijk laat zien dat er veel mensen zijn met lichte klachten. Zouden deze mensen in plaats van naar een psycholoog worden doorverwezen naar een coach, dan kan dat zorgen voor een kortere wachttijd voor mensen die wel degelijk hulp nodig hebben.

,,Een huisarts zou hierin beter opgeleid moeten worden. Hij of zij heeft niet altijd de juiste tools om te beoordelen waar een persoon met mentale klachten behoefte aan heeft. Mocht iemand bijvoorbeeld vage stressgerelateerde klachten hebben, waarom dan niet eerst iemand doorverwijzen naar een stresscoach? Meteen doorsturen naar de basispsycholoog of ggz-psycholoog is niet altijd de oplossing.”

Daarnaast is een psycholoog er voor de behandeling van stoornissen, terwijl een coach ondersteuning kan bieden bij zaken waar we allemaal weleens tegenaan lopen. ,,En vergeet niet dat te snel labels plakken ook echt iets met mensen doet. Het kan zijn dat je je daar nog slechter door gaat voelen.”