Gemaalbeheerder Ron Vredenduin bij een van de pompen. © Pim Mul

Gouds gemaal maakt overuren in droge zomer

Het Pijnacker-Hordijk gemaal in Gouda is in deze droge periode de spil in de waterhuishouding in de regio. Bij Gouda wordt per anderhalve minuut een hoeveelheid water de polders ingelaten ter grootte van een olympisch zwembad.

Peter van den Belt 16-07-18, 11:33

Het gemaal aan de Schielands Hoge Zeedijk. Gouda is een flessenhals, weet droogte-expert René van der Zwan van het Hoogheemraadschap Rijnland. © Pim Mul

Het gemaal aan Schielands Hoge Zeedijk is de enige grote inlaat voor het gebied tussen Den Haag en Amsterdam. De schuiven staan constant open om de polders aan de westkant van Gouda van genoeg kwalitatief goed zoetwater te voorzien. Goed voor het grondwaterpeil, de gewassen en het op sterkte houden van de dijken.

Vanuit de Hollandsche IJssel wordt in Gouda 25 kubieke meter water (25.000 liter) per seconde het gebied ingebracht. Een flinke hoeveelheid, maar bij dit warme weer hooguit voldoende om de grote verdamping door de zon te compenseren. Meer inlaten kan echter niet, want Gouda is ook een flessenhals, zegt René van der Zwan, droogte-expert bij het Hoogheemraadschap Rijnland. "Het water kan daar moeilijk weg. Gouda zou anders natte voeten krijgen.''

Volgens dijkgraaf Rogier van der Sande van Rijnland zitten we momenteel in de 'droogste periode sinds jaren'. Kwekers wordt geadviseerd om zolang er voldoende water is, hun bassins te vullen voor als het zoete water straks toch schaars wordt. Hoewel het al weken niet heeft geregend, is er volgens Van der Sande op dit moment nog steeds geen watertekort. "Dat komt omdat de Rijn nog voldoende water aanvoert.''

Maatregelen

Pas wanneer de aanvoer van Rijnwater minder wordt, moet Rijnland andere maatregelen nemen. In dat geval rukt het zoute water op via de Nieuwe Waterweg. Rijnland heeft dan diverse opties. Het kan toch verzilt water inlaten, wat de waterkwaliteit verminderd, of juist maatregelen nemen om het gebruik van slootwater door bedrijven en particulieren terug te dringen, zoals een beregeningsverbod van gewassen in een aantal polders, of het polderpeil verlagen. In alle gevallen is dat niet goed voor de gewassen die in de regio worden gekweekt. Ook een verbod op het sproeien van sportvelden kan nodig zijn.

Alternatieve routes om zoet water in het gebied te krijgen zijn er wel maar zijn omslachtig. Van der Sande: ,,Het is geen kraan die je even opendraait. Je hebt medewerking van andere waterschappen nodig. Je vraagt hun om iets te doen waar ze last van hebben.''

Een van de routes loopt via Bodegraven waar 7 kubieke meter per seconde kan worden aangevoerd. De ander is de zogenoemde Tolhuissluisroute, waarbij water uit het IJsselmeer via Amsterdam richting het Groene Hart wordt getransporteerd. ,,Dat is in 2003 gebeurd, maar de vraag is of dat nog een keer kan. Het heeft heel veel gevolgen. Rondvaartboten in Amsterdam kunnen dan niet meer varen omdat het peil daar te hoog wordt.''

Voorlopig moet Pijnacker-Hordijk dus al het werk verrichten. Het boezemgemaal, vernoemd naar voormalig dijkgraaf P.A. Pijnacker-Hordijk, werd gebouwd in 1933. In 2011 is het gemaal voor 22,8 miljoen gerenoveerd.

Van afstand

Het wordt nu van afstand bediend, maar gemaalbeheerder Ron Vredenduin neemt af en toe een kijkje. "Op gezette tijden moet je een oogje in het zeil houden.'' Vrijdag was hij er om filters schoon te maken. De met diesel aangedreven pomp waarmee hij op de foto staat, wordt maar spaarzaam gebruikt.

Volgens Rijnland neemt de kans op neerslag binnen een periode van drie weken overigens licht toe, tot 50 procent. En dijkgraaf Van der Sande weet hoe veranderlijk het weer kan zijn. "Na zo'n periode van droogte is de kans op clusterbuien zeer groot. Dan zit ik hier over twee weken weer te vertellen hoe het komt dat we wateroverlast hebben.''

Up-to-date blijven van het laatste nieuws uit Gouda en omgeving? Schrijf je in voor de dagelijkse nieuwsbrief.