Zoute kwel wordt een probleem voor boeren

In hete en droge zomers dreigt een tekort aan zoet water om gewassen te beregenen. Daarbij kan gedacht worden aan de pakweg 700 boomkwekerijen in Boskoop. De provincie Zuid-Holland heeft daarom kennisinstituut Deltares opdracht gegeven te onderzoeken wat de gevolgen van de verzilting zijn.

Het meeste zout borrelt op uit diepere bodemlagen. Deze zoutpakketten bevinden zich in die delen die ooit zee zijn geweest. Door het afgraven van veen in de polders is de tegendruk weggevallen, waardoor de waterdruk de bodem omhoog drukt die dan openbarst. Zo ontstaan scheuren in de bodem. Door die wellen borrelt het water omhoog.

De relatief kleine Middelburg-Tempelpolder (ongeveer 500 hectare) bij Reeuwijk levert jaarlijks 183 vrachtwagens gevuld met 30 ton zout op ofwel 5.490 ton zout. Per hectare wordt jaarlijks 11 ton in water opgelost zout de Gouwe ingepompt.

Naast zout zit er in het kwelwater ook stikstof en fosfaat. Dat zijn natuurlijke voedingsstoffen waarvan er veel te veel aanwezig is (eutrofiëring), mede door de mest van koeien. Door het kwelwater ontstaat zoveel algengroei, dat bijna al het leven verdwijnt uit sloten. Zo’n 70 procent van het fosfaat en 50 procent van de stikstof in het slootwater komt van kwel.

Door klimaatverandering worden zomers heter en droger, waardoor het gebrek aan zoet water dus zal toenemen. Ook het peil van de grote rivieren zal zomers sterker dalen. Door stijging van de zeewaterspiegel zal het zeewater dieper via de rivieren het land binnen­komen.