Aardbevingsgedupeerde is helemaal klaar met de gasellende: ‘Groningers, kom nu in opstand’

Veldman-de Vries is een van de gedupeerden die vorig jaar in de serie Ik Wacht van Dagblad van het Noorden haar verhaal deed. Ze woont in een Finse houten woning in Kropswolde.

Sinds 2015 kampt het huis met schade en verzakkingen door de mijnbouw: de trap staat scheef, er is lekkage in de woonkamer, er zitten scheuren in de fundering en de sponningen in de douche zitten los. Expert na expert kwam bij haar over de vloer, maar oplossingen bleven uit.

Op 1 juli is de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen opgegaan in het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG). „Wéér een instantie die het allemaal moet gaan oplossen”, zegt De Vries-Veldman. „Hoeveel geld is er al in deze verschillende organisaties gegaan? Ik geloof er niet meer in. De oude schadegevallen worden al jaren niet op een fatsoenlijke manier vergoed. Die dossiers vallen tussen wal en schip door alle verschillende regelingen en nieuwe instanties.”

De aardbevingen van afgelopen maand en het besef dat zoveel Groningers ook nu, ten tijde van de coronacrisis, in onveilige woningen bivakkeren, maakten dat Veldman-De Vries zich geroepen voelde om in actie te komen. „Samen moeten we een blok vormen en een proces starten om al onze schade, materieel en immaterieel, te verhalen op de overheid en de NAM. Ik wil dat alle oude schadedossiers opnieuw worden onderzocht. Dit kunnen we alleen bereiken door als één blok te gaan procederen.”

Ze wil dat het proces vooral gaat over geschonden mensenrechten en een rechtvaardige schadeafhandeling. Geïnteresseerde gedupeerden kunnen zich bij haar melden. De bedoeling is om gezamenlijk een commissie te vormen en een geschikte advocaat te zoeken.

Susan Top van het Groninger Gasberaad snapt de behoefte van Veldman-de Vries om in actie te komen heel goed. Maar ze twijfelt of dit de juiste manier is. Een juridisch traject kan jaren duren, je moet steun hebben van veel mensen en een goede advocaat. Top: „Daarom blijven we als Groninger Gasberaad zoeken naar andere oplossingen, buiten de gang naar de rechter.”

Het is niet de eerste keer dat gedupeerden van mijnbouwschade gezamenlijk naar de rechter stappen. Neem bijvoorbeeld de Stichting Recht voor Groningen van de Groninger Bodem Beweging (GBB) die met ingezamelde giften rechtszaken voert ten behoeve van gedupeerden van de mijnbouwschade in Groningen.

Het Groningse advocatenkantoor De Haan Advocaten stond een paar jaar geleden 4700 mensen bij die schade leden door gaswinning. Daarvoor werd de stichting Waardevermindering door Aardbevingen Groningen (WAG) opgericht. Deelnemers betaalden eenmalig 100 euro. Wanneer het tot een schadebetaling zou komen, ving De Haan 5 tot 10 procent.

Het advocatenkantoor werd voor die constructie hard op de vingers getikt door het Hof van Discipline. Het hof oordeelde dat het kantoor uit eigenbelang handelde in plaats van uit het belang van de cliënt. Dat hoort niet. Het hof stelde wel dat het gunstig kan zijn om een gezamenlijke claimstichting gedupeerden te vormen. Vorderingen van veel mensen kunnen worden gebundeld en mensen met een kleine beurs kunnen makkelijker toegang krijgen tot de rechter.

WAG bestaat nog steeds, maar mensen kunnen zich daarvoor niet meer inschrijven. De stichting stelde bijvoorbeeld de NAM aansprakelijk voor de waardevermindering van woningen in het bevingsgebied en won die zaak. De deelnemers aan Stichting WAG zitten nu in de laatste fase van de schadeafwikkeling: de uitvoering van de compensatie van de waardevermindering.

„Ik wil het niet zo doen als dat de WAG het gedaan heeft”, zegt Veldman-De Vries. „Het is tijd dat gedupeerden zelf in actie komen en hun eigen verhaal vertellen. Als een advocatenkantoor de leiding neemt, of een grotere partij zoals het Gasberaad of de Groninger Bodem Beweging, dan raken de gedupeerden de controle kwijt. Dat moet niet. Het moet gewoon eens afgelopen zijn met het gezeur. Groningers kom in opstand.”