Krimpgebied: 'Bij Drenthe denk je aan bossen en rust, bij Groningen aan ellende'

Dat schrijft Dagblad van het Noorden. De aardbevingen zijn volgens De Beer ‘indirect’ meegenomen in de jongste bevolkingsprognoses van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek). ,,De laatste vijf jaar zijn er meer mensen uit het aardbevingsgebied verhuisd dan in vergelijkbare plattelandsregio’s. Die trend heeft het CBS doorgetrokken. De verhuizers is niet gevraagd of ze door de aardbevingen zijn vertrokken, maar het ligt wel erg voor de hand.’’

Volgens De Beer, die is verbonden aan zowel de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) als het NIDI (Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut) in Den Haag, zijn jongeren en jonge gezinnen sowieso veel meer geneigd te verhuizen dan ouderen. ,,Helemaal als ze een woning hebben die ze moeilijk kunnen verkopen. Zo ontstaat er een vicieuze cirkel. Als dorpen vergrijzen zijn jongeren nog sneller geneigd te vertrekken.’’

In deze overbevolkte wereld is krimp op zich geen probleem, reageert Theo Engelen, emeritus hoogleraar historische demografie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. ,,Dat wordt het pas als de krimp niet gelijkelijk is verdeeld over diverse leeftijdsgroepen. Het is pijnlijk als alleen jongeren wegtrekken.’’

Ook voor Jouke van Dijk, hoogleraar regionale economie aan de RUG, is het geen nieuws dat veel plattelandsjongeren in de stad gaan studeren. ,,Na hun studie gaan ze in het algemeen niet terug naar Delfzijl of Stadskanaal, maar blijven ze in de stad hangen. Daar krijgen ze later ook kinderen.’’

Het is volgens De Beer lastig deze trend om te buigen. Al is het maar omdat de aardbevingen Noord- en Oost-Groningen een slecht imago hebben bezorgd. ,,Bij Drenthe denk je nog aan bossen en rust, bij Groningen vooral aan ellende. Dat weerhoudt mensen elders in Nederland ervan ernaartoe te verhuizen.’’

Van Dijk relativeert wel de waarde van de voorspellingen. Het gedrag van mensen is veranderlijk. ,,Over een tijdje doen zelfrijdende auto’s hun intrede. Het platteland wordt daardoor beter bereikbaar. Dan gaan er misschien meer mensen wonen. Eigenlijk kun je geen voorspellingen doen voor de periode na 2025. Het blijft koffiedik kijken.’’

Het is volgens hem van groot belang dat het voorzieningenniveau zoveel mogelijk op peil wordt gehouden, ‘anders trekken nog meer mensen weg’. Wat ook meespeelt is of er genoeg woningen worden gebouwd. ,,Als je jongeren wilt aantrekken, dan heb je wel goede en betaalbare huizen nodig.’’

Om het tij te keren pleit Van Dijk onder meer voor het stimuleren van toerisme. Dat creëert extra draagvlak voor voorzieningen. ,,Ik noem altijd het voorbeeld van Landal Esonstad aan het Lauwersmeer. Dankzij dat vakantiepark kan de supermarkt in Anjum blijven voortbestaan. Je zou geld van de NPG (Nationaal Programma Groningen) moeten vrijmaken om de aantrekkelijkheid van het gebied op te vijzelen.’’

Hans Engels, waarnemend burgemeester van Loppersum, is bevreesd dat het gebied in een ‘neerwaartse spiraal’ terechtkomt. ,,Hoogopgeleide jongeren zien nu al weinig perspectief, er zijn geen banen voor hen. Krimp is niet goed voor de leefbaarheid. Uiteindelijk zullen ook scholen sluiten en buslijnen worden opgeheven.”

Het is volgens hem hoog tijd dat de overheid en de stakeholders de regio een boost geven. ,,Daarbij is het versneld afbouwen van de gaswinning belangrijk, zorgen dat de aardbevingsschades worden afgehandeld en dat huizen worden versterkt. Dat komt de sfeer in het gebied ten goede.’’

De burgemeester vindt het ook belangrijk om met de bewoners om tafel te gaan, ‘zodat ze niet het gevoel krijgen dat ze iets over zich krijgen uitgestort’. ,,We moeten niet blijven hangen in een gevoel van achterstelling en onze hand ophouden in Den Haag. We willen hier zelf aan het roer staan. Loppersum is geen suffe gemeente. We moeten investeren in het gebied en het vertrouwen in de overheid herstellen, want dat is de laatste jaren sterk afgenomen.”