Leegstand vreet aan de binnensteden in Drenthe en Groningen

Dat schrijft Dagblad van het Noorden. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) neemt het aantal ongebruikte meters winkelruimte in stadscentra komend jaar met gemiddeld 40 procent toe. Koploper is Amsterdam (plus 150 procent), gevolgd door Groningen, Delft en Haarlem waar de leegstand met 80 procent groeit. Door de coronapandemie blijven bezoekers weg, waardoor de detailhandel in de problemen komt. Hoge huren en lage omzet leiden uiteindelijk tot de sluiting van veel winkels.

In oktober stond gemiddeld ruim 13 procent van de winkels leeg. Dat loopt komend jaar op naar zo’n 19 procent, voorspelt het PBL. In Groningen is de leegstand op dit moment 11,9 procent (in 2022 oplopend naar 22,4 procent), in Assen nu 18,7 (in 2022 gaat dat naar 23) en in Emmen op dit moment 18,9 procent. In 2022 staat daar ook 23 procent van het winkeloppervlak leeg. Landelijk koploper qua leegstand is Bergen op Zoom, waar inmiddels 27,7 procent van de winkels leeg staat. Over een jaar is dat bijna 34 procent.

Omdat onzeker is of de bezoekersstromen na het einde van de coronapandemie weer terugkomen, moeten ondernemers en overheden nadenken over de invulling van winkelgebieden. Onderzoekers wijzen er op dat al voor de coronacrisis de verkopen in winkels onder druk stonden. Steeds meer consumenten ontdekken het gemak van winkelen op internet – een ontwikkeling die door corona is versneld.

Een andere invulling van winkelgebieden heeft gevolgen voor het karakter ervan. Bewoners stellen immers andere eisen dan het winkelend publiek. Ze hebben liever een supermarkt of een drogist dan een souvenirwinkel of een boetiek, aldus het PBL.

Beleggers maken zich ook grote zorgen over de leegstand, omdat die de waarde van hun vastgoed aantast. Volgens de onderzoekers moeten zij eerst zelf de problemen oplossen. Pas als straten verloederen of belangrijke functies wegvallen, moet de overheid ingrijpen.

Eric Bos, voorzitter van Groningen City Promotie, kent de zorgelijke geluiden over de Groninger binnenstad. Veranderingen en problemen zijn er altijd geweest, vindt hij. ,,De fysieke winkel houdt toekomst, daar ben ik van overtuigd. Alleen wordt die anders. Dat geldt ook voor winkelketens. De een gaat, de ander komt. Dat is van alle tijden. Het wordt niet meer zo als vroeger, het wordt anders. Op die veranderingen moet je inspelen.’’

,,De stad is straks niet meer de place to buy , maar de place to be . In Groningen zie je dat al bij het Forum, het is een wereld van de verbeelding die veel mensen trekt.’’

Maar de ooit bruisende Groninger binnenstad wordt hard getroffen door de coronacrisis, bevestigt Bos. ,,Het aantal bezoekers is met zo’n veertig procent afgenomen. Veel mensen uit de regio, die anders naar de stad komen, blijven nu thuis. Dat heeft ook te maken met de sluiting van de horeca. Die versterkt normaal de retail. Mensen willen na het winkelen iets eten of drinken. Als dat niet kan, komen ze niet.’’

Met de detailhandel en de gemeente wordt gekeken wat de gevolgen van de pandemie zijn. Dat moet helpen bij het nadenken over mogelijke maatregelen tegen leegstand. ,,Misschien moet je inderdaad herschikken en functies toevoegen aan de binnenstad, bijvoorbeeld wonen. Mensen zeggen vaak dat ze graag in de binnenstad willen wonen, maar vergeet niet dat de leeftijd van de gemiddelde binnenstadbewoner vrij laag is.’’

Hij zegt dat vastgoedbeleggers eveneens stilstaan bij de toekomst van hun bezittingen in de stad. ,,Ze zijn daar keihard mee bezig. Ook zij denken na over nieuwe functies in het stadshart.’’

Ook in Emmen is het aantal bezoekers aan het winkelgebied fors afgenomen. ,,We onderscheiden ons niet van de rest van het land. Het is een heel moeilijke tijd voor de retail’’, aldus centrummanager Laurens Meijer. ,,Toch denk ik dat wij als middelgrote plaats met een groot verzorgingsgebied veel van die bezoekers straks wel weer terug krijgen.’’

In Emmen zijn al maatregelen tegen de leegstand genomen, zegt Meijer. Leegstaande winkels aan de rand van het winkelgebied zijn deels opgevuld met nieuwe woonruimte. Enkele zaken zijn van de randen naar het winkelhart verplaatst, om dat te versterken.