Staatsbosbeheer plant ruim 200.000 extra bomen in Groningen en Drenthe (maar wat is de winst?)

In heel Nederland heeft de natuurbeheerder sinds 2019 ruim 1,6 miljoen nieuwe bomen in de grond gestoken. Hoogleraar Ecologie Han Olff van de Rijksuniversiteit Groningen vraagt zich hardop af wat de winst is.

Staatsbosbeheer is van plan om de bossen uit te breiden in heel Nederland. De komende jaren moet er maar liefst 5000 hectare aan extra groen bij komen. In totaal gaat het om vijf miljoen bomen. Shell doet een aanzienlijke duit in het zakje van dit project, dat ook moet helpen om de hoeveelheid CO2 in de lucht terug te dringen. Deze energiereus investeert maar liefst 17,4 miljoen euro.

Volgens Olff bestaat er geen urgentie in Nederland om meer bos aan te planten. Beter is het om de nadruk te leggen op de kwaliteit van bestaande natuur. ,,Neem de huidige discussie rondom stikstof als bedreiging voor voedselarme natuur. Dat probleem los je niet op met meer bos.”

De hoogleraar verwacht ook weinig van de uitbreiding van het bosareaal als strijdmiddel tegen de uitstoot van CO2. ,,Als de bomen eenmaal groot zijn, stoten ze net zoveel CO2 uit als ze opslaan.” Ook stelt hij dat de 5000 hectare extra bos op wereldwijde schaal weinig bijdraagt.

Even sceptisch is hij in dat opzicht over de verjongingsstrategie. ,,Hoe groter de bomen, hoe meer CO2 ze opnemen. Dus als je een volwassen en groeiend bos vervangt door jonger bos, neemt dat minder op in de komende 10 tot 15 jaar. Dus dat levert ook niet iets extra’s op.”

Vervolgens is het de vraag wat er met de bomen gebeurd. ,,Er is een tijd een tendens geweest om hout te gebruiken voor het opwekken van energie uit biomassa. Inmiddels zijn we daar in Nederland van afgestapt, omdat het gebruik van versnipperd hout toch minder duurzaam bleek dan gedacht.”

Het standpunt van Olff sluit aan bij het signaal dat ook al vanuit de wetenschap is afgegeven: het verbranden van hout(snippers) is op de korte termijn slechter voor het klimaat dan fossiele brandstoffen. Hout stoot namelijk meer CO2 uit dan bijvoorbeeld gas of steenkool. Beter is het volgens Olff om het probleem bij de bron aan te pakken, oftewel de uitstoot van CO2 te beperken. Dat doe je onder meer met wind- en zonne-energie. ,,Het aanplanten van meer bos is in mijn ogen meer een schijnstrategie.”

Volgens woordvoerder Joke Bijl van Staatsbosbeheer draait het hier om meer dan enkel het klimaat. Zo vielen een aanzienlijk aantal bomen ten prooi aan de essentaksterfte, vertelt ze. Ruim driekwart van de 4600 hectare aan essenbossen raakte daarbij aangetast. ,,We zien op die manier bossen verdwijnen en dat willen we zeker niet. Verder kijken we ook naar de recreatieve kant. Mensen houden heel erg van bos.”

Nieuw aangelegde natuurgebieden mogen volgens haar rekenen op een hoge waardering. ,,Bovendien zien we dat in Nederland over de afgelopen jaren de hoeveelheid bos is afgenomen, terwijl we zoveel mogelijk willen behouden.” Ze wijst op een onderzoek van de universiteit van Wageningen. Die stelde dat ten opzichte van 2013 er in Nederland ruim 5400 hectare aan bos is verdwenen. Bomen moesten wijken voor onder meer landbouw, stedenbouw en infrastructuur. Bij Staatsbosbeheer verdween ruim 1680 hectare.

Voor dit jaar plant Staatsbosbeheer nog eens 70 hectare aan extra bos er bij. Volgend jaar wordt dat ruim 200 hectare en daarna jaarlijks 500 hectare. Waar dat extra bos komt, is nog niet bekend. ,,Dat vraagt ook om politieke en bestuurlijke keuzes. Want dat kunnen we niet alleen bepalen.”