Toon Gruijters (1939-2019) uit Helmond: Brazilië was tweede thuisland voor pater

‘We hadden een oude Volkswagen Kever. Die werd gestolen. De dieven kregen de auto aan het rijden, maar niet van het stuurslot af. Ze reden knoerhard de gevel uit de houten kerk. Midden in het gebouw kwamen ze tot stilstand. God is groot, riepen de mensen, hij heeft de auto van de pater gered. Maar ik dacht: God had nog wel wat groter mogen zijn, want ik moest nu de halve kerk herbouwen.’ 

Dat vertelde Toon Gruijters in 2003 bij de viering van zijn veertigjarig priesterjubileum. De Helmondse pater werkte in totaal bijna vijftig jaar als missionaris in Brazilië.  

Hij groeide op in Helmond-West. ,,Het sociale werd hem met de paplepel ingegeven", zegt broer Leo Gruijters. ,,Vader is ereburger van Helmond vanwege zijn inzet voor de stad.” Lennard Gruijters was onder meer betrokken bij de oprichting van de speeltuin en voetbalclub RKPVV. In de wijk is een straat naar hem vernoemd.

Toon Gruijters ging studeren in Weert en Gennep. Hij werd pater van de Congregatie van de Heilige Geest in het kasteel van Gemert. In 1964 vertrok Toon als 25-jarige naar Brazilië. ,,Hij werkte onder de allerarmsten op verschillende plekken. Als laatste in Tefé in het Amazone-gebied. Mijn broer stond altijd klaar voor de minderbedeelden, had een luisterend oor, gaf raad en hielp met zijn pastoraal team de mensen.” 

De congregatie riep de pater begin deze eeuw terug omdat die nodig was om bestuurstaken te gaan vervullen. Het bloed kroop waar het niet gaan kan. Na zes jaar vertrok Gruijters weer naar zijn tweede thuisland.

De Helmondse pater kreeg financiële steun van het thuisfront. Daarvoor werd in 1988 de stichting Pater Toon Gruijters opgericht, die op verschillende manieren geld bijeenbracht. ,,Zo hebben we 35 jaar oud papier ingezameld in Helmond-West. We hielden ooit een brillenactie. En de stichting had een vriendenclub van enkele honderden mensen.” Leo brengt zelf al jaren folders rond, om geld te verdienen voor zijn broer. 

Toon Gruijters had als levensmotief ‘Je moet je hoofd, je knie alleen buigen voor God. Verder voor niets en niemand in de hele wereld’, zo gaf hij destijds aan.  ‘Brazilië is nogal een ouderwetse standenmaatschappij. Die mentaliteit van ‘Hou nou maar stil en buig je kop maar’, daar heb ik veel werk mee gehad.’

De afscheidsdienst is donderdag 28 november om 11.00 uur in de St. Jans Onthoofding kerk in Gemert.