De soap rond de in zijn voortbestaan bedreigde internetprovider XS4All gaat de zoveelste akte in. Nadat de ondernemingsraad ruim een maand geleden al dreigde het statutaire onderzoeksrecht in te roepen en naar de Ondernemingskamer te stappen, is er nu het officiële advies aan KPN. Om 08.00 uur vanmorgen zijn de medewerkers van XS4All ingelicht op het kantoor bij Amsterdam Sloterdijk. KPN ontving het advies zaterdag al.

Dat de ondernemingsraad (or) niet enthousiast is over het door KPN begin januari aangekondigde plan – het telecombedrijf wil verder met hoofdmerk KPN – moge al langer duidelijk zijn. Het advies pakt echter nog vernietigender uit dan gedacht. De plannen van KPN zijn ‘onvolledig, gehaast en rommelig’, schrijft het personeelsorgaan in het officiële advies, dat ruim zestig kantjes telt.

In een toelichting stelt or-vicevoorzitter Daan Willems dat KPN’s businesscase ‘ernstige gebreken’ vertoont. Dit is gebleken uit onderzoek dat het personeelsorgaan door specialist Finext heeft laten verrichten, een financieel onderzoeker die in het verleden ook door KPN zelf is ingeschakeld. Willems noemt die uitkomsten verrassend. ,,Dat de opheffing van XS4All beroerd voor het merk en de medewerkers uitpakt, ligt voor de hand. Maar opdoeken is voor KPN zelf ook in alle opzichten slecht, net als voor de klanten van XS4All.’’

Volgens de ondernemingsraad heeft KPN zijn huiswerk niet goed gedaan. ,,Er zijn allerlei aannames in de businesscase gedaan die niet kloppen.’’ Zo zal een groot deel van de circa 250.000 klanten weglopen als XS4All bij KPN wordt ondergebracht, iets dat onder meer blijkt uit de door ruim 53.000 mensen ondertekende petitie ‘XS4All Moet Blijven’. De or wijst er fijntjes op dat XS4All altijd verreweg het meest winstgevende merk van KPN is geweest. ,,XS4All is kerngezond, maakt veel winst en heeft nog enorm veel potentie. Privacy en internetveiligheid zijn steeds vaker onderwerp van gesprek. Wij zien hier een belangrijke rol voor XS4All in weggelegd.’’

De vraag is wat er nu gebeurt. KPN zal moeten reageren op het or-advies, maar heeft daar geen bepaalde termijn voor. Gezien het lijvige advies zal de reactie even vergen. Als het telecombedrijf het personeel negeert, kan de ondernemingsraad naar de rechter stappen. 

_{Tekst gaat verder na de foto}

Dan is er nog het enquêterecht waar de raad begin augustus gebruik van dreigde te maken en een lang juridisch document naar KPN over stuurde. Op basis daarvan kan de or van XS4All naar de rechter stappen als er sprake is van wanbeleid. Normaliter hebben slechts aandeelhouders en vakbonden dit bijzondere recht, maar de or van XS4All bezit het sinds 2002 eveneens. KPN, dat de internetprovider in 1998 overnam, heeft aangegeven later deze week hierop te reageren. Al met al dreigen er twee rechtszaken rond XS4All. 

Or-vicevoorzitter Daan Willems hoopt echter dat het niet zo ver komt. ,,Wij hopen nog steeds dat KPN op zijn schreden terugkeert. Als uit ons advies namelijk iets blijkt, is dat de plannen volstrekt ondoordacht zijn. We hopen dat KPN alles objectief kan bekijken en tot dezelfde conclusie komt.’’

Vraag is of de verhoudingen tussen KPN en XS4All niet te veel zijn verziekt. Tot nu toe wijst niks er op dat KPN zijn voornemen terug wil draaien. Zo weigerde het concern het verzoek van de ondernemingsraad voor een volledig financieel onderzoek door Finext. ,,Helaas krijgen wij van KPN niet de ruimte om het onderzoek voort te zetten.’’ Ook heeft KPN volgens het personeel de belofte gebroken om te kijken naar alternatieven voor het einde van XS4All. ,,De adviesaanvraag was: ‘hoe XS4All te integreren in KPN?’ In maart was juist afgesproken dat KPN ook zou vragen óf XS4All überhaupt moet worden geïntegreerd.’’

Dat wil niet zeggen dat er geen hoop is voor de ondernemingsraad. Met het voortijdige vertrek van CEO Maximo Ibarra – verklaard voorstander van de nieuwe strategie – is een andere situatie in de boardroom van KPN ontstaan. Vraag is wat de overige directieleden – onder wie oud-XS4All-klant en ex-minister van Financiën Jan Kees de Jager – vinden. Of straks de nieuwe ceo.

Daarnaast heeft de ondernemingsraad zoveel bezwaren aangestipt en uitgebreid onderbouwd dat KPN met goede argumenten moet komen om die te weerleggen. Anders haalt het concern bakzeil in een eventuele rechtszaak en dat zou alleen pr-technisch al desastreus zijn. Het concern staat bovendien onder druk van actiegroep ‘XS4All Moet Blijven’ die desnoods met een eigen provider zegt te komen.