Honderden basis- en middelbare scholen hebben hightech-ventilatiesystemen, maar de leerlingen zitten lang niet altijd in een fris lokaal. ,,Scholen kunnen er niet goed mee uit de voeten,'' stelt Marco van Zandwijk, van het landelijk kenniscentrum Ruimte-OK. Het ontbreekt onderwijsorganisaties meestal aan kennis over het gebruik en beheer van de technische snufjes.

Het gevolg is dat sommige oude, tochtige scholen nog frisser zijn dan de moderne gebouwen met alle hightechapparatuur. Dat constateerde adviseur Bas Knopper tijdens een onderzoek op ruim veertig scholen. ,,Als je zo'n gebouw potdicht maakt en de ventilatie niet goed gebruikt, is het CO2-gehalte te hoog,'' verklaart hij.

Het kabinet-Balkenende IV stak in 2009 nog tientallen miljoenen euro's in de verbetering van het binnenklimaat van scholen. Het geld was bedoeld als 'crisismaatregel': schoolgebouwen werden energiezuiniger en frisser én bedrijven hadden weer wat werk. Installatiebedrijven legden voor ruim 71 miljoen euro ventilatiesystemen aan.

Controle
Peperdure ventilatiesystemen op scholen die het laten afweten, het gebeurde onlangs nog op een locatie van stichting De Haagse Scholen. Tijdens een controle bleek de ventilatie helemaal niet te werken. Het systeem stond al weken in de storingsstand, maar niemand die het doorhad. ,,De leraren zeiden wel dat ze het binnen benauwd vonden,'' vertelt Dieuwerke Spaans, projectleider nieuwbouw en renovatie van de schoolgebouwen. De link met een defect ventilatiesysteem legden ze niet, het rode storingsknopje op het bijbehorende paneel bleef onopgemerkt. Spaans: ,,Docenten zijn zo gewend dat het klimaat niet goed is dat ze eraan gewend zijn geraakt.''

In nieuwe schoolgebouwen worden standaard dergelijke hightech-systemen geplaatst. ,,Maar er wordt gekozen op basis van geld, niet op kwaliteit. Daardoor werken ze niet naar behoren,'' constateert Wim Lengkeek van de PO Raad (vertegenwoordiger basisscholen).

Afzuigkap
Juist de goedkopere systemen slurpen energie. Ook moeten scholen duizenden euro's per jaar opbrengen voor onderhoud. Het overkwam het schoolbestuur Viviani. ,,In één gebouw kregen we afzuigkappen XXL, zoals we ze noemden, in de lokalen,'' vertelt Boukje Voskuilen, beleidsmedewerker huisvesting. ,,Door dat systeem bleef de warmte niet in de klassen. De energielasten verdubbelden bijna. En we moesten ineens twee keer per jaar al die filters vervangen.''

Scholen kregen subsidie voor de aanleg, niet voor de hogere energielasten en het onderhoud van de systemen. Het ministerie van Onderwijs zegt scholen te helpen bij het maken van een onderhoudsplan en het opstellen van onderhoudscontracten. Ook heeft het met de installatiesector afgesproken dat monteurs beter worden geschoold in dit type onderhoud.