Volop gesjoemel met projecten spitsmijden

Duizenden automobilisten die meededen aan projecten voor het mijden van de spits, hebben ten onrechte geld ontvangen. Uit fraudeonderzoek komt naar voren dat hun gegevens niet klopten. Toch hoeven ze niets terug te betalen.

Marcia Nieuwenhuis 13-04-16, 03:00 Laatste update: 09-05-16, 23:07

Van ongeveer 4200 automobilisten is de vergoeding stopgezet. Dat gebeurde omdat zij bijvoorbeeld waren verhuisd, van baan veranderd of met zwangerschapsverlof waren, maar dit niet hadden doorgegeven. Daardoor reden zij niet meer op wegen waarvoor het project gold en streken zij ten onrechte geld op.

Dat blijkt uit gegevens die deze krant heeft opgevraagd bij de zeven projecten, waarbij bestuurders werden beloond als ze buiten de drukste uren de weg opgingen. In totaal deden bijna 80.000 bestuurders mee. Zij konden maandelijks bedragen verdienen van een paar euro tot 140 euro als ze niet aansloten in de file.

Door steekproeven, waarbij automobilisten werden bevraagd die bijvoorbeeld ineens nóóit meer in de spits reden, kwam het gesjoemel met spitsgelden aan het licht. Spitsmijders werden niet geacht elke dag buiten de spits naar werk te gaan.

Project	Plaats	Datum	Deelnemers	Uitvallers	% Uitval
Spitsmijden 010	A15 tussen Charlois en Vaanplein	jan. 2013 - feb. 2014	5.049	65	1,3
Spitsvrij 2	Het gebied ontsloten door de A27, A28, A1	apr. 2013 - feb. 2014	8.500	0	0
Winnen van de File	A2 tussen Best-West en Boxtel	jan. - dec. 2013	676	0	0
Wild! van de spits	A13 - A20- A16	apr. 2014 - dec. 2015	20.536	1.310	6,4
Slim uit de Spits	A12, A15, A50, A73 en A325	apr. 2013 - jan. 2015	20.500	1.845	9
Slim uit de Spits 3.0	A12 Ede-Grijsoord	sept. 2015 - nov. 2015	5.102	70	1,4
Spitsmijden Galecopperbrug	A12 bij Utrecht	zomer 2014 - najaar 2015	18.753	911	4,9
Totaal	-	-	79.116	4.201	5,3

Gegevens

Het kan zijn dat iemand vergeet om nieuwe gegevens door te geven
Bert van Wee, TU Delft

Hoogleraar Transportbeleid van de TU Delft Bert van Wee: ,,Het kan zijn dat iemand vergeet om nieuwe gegevens door te geven, maar ik sluit zeker niet uit dat mensen denken: oh wat handig, ik krijg zomaar geld voor niets. In zekere zin is dat fraude.''

Volgens Tweede Kamerlid Duco Hoogland van de PvdA bevestigt dit zijn 'onderbuikgevoel' dat dit soort projecten 'zeer fraudegevoelig' is en 'hebberigheid in mensen naar boven kan halen'. Het PvdA-Kamerlid eist dat fraude wordt bestraft.

Opdrachtgevers en uitvoerders van verschillende spitsmijdprojecten willen het geen 'sjoemelen' en 'fraude' noemen. Woordvoerder Petra Borsboom van de provincie Gelderland: ,,In een project als dit zullen er altijd mensen zijn die misbruik maken, maar het gros heeft helemaal niet de neiging om te frauderen.''

Volgens de provincie Gelderland loont het niet de moeite om de bedragen waarvoor mogelijk is gefraudeerd terug te vragen. ,,Als je kijkt naar wat het kost om relatief lage bedragen terug te vragen, dan zijn die vermoedelijk hoger dan de gelden die zijn uitgekeerd,'' aldus Borsboom. ,,Je weet niet eens zeker of er opzettelijk is gefraudeerd en bovendien moet je er een heel juridisch circus voor optuigen om dat geld terug te krijgen.''

Kenteken

Ik kan me voorstellen dat een app werkt, maar een gsm in de auto van de buurman leggen kan en je telefoon omwisselen met die van je vrouw kan natuurlijk ook makkelijk
Duco Hoogland, PvdA

In Gelderland zijn ze er volgens haar gedurende het project achtergekomen dat ze bijvoorbeeld als iemand zich aanmeldt met nieuw kenteken, op dat moment de vraag moeten stellen of er een ander kenteken uit moest. Borsboom: ,,Dat zijn vragen die wij in het begin niet hebben gesteld.''

Volgens professor Van Wee betekent het gesjoemel met subsidies niet dat spitsmijdprojecten geen nut hebben gehad. ,,Spitsmijden op zich is behoorlijk succesvol. Als je kijkt naar alle proeven, dan zien we ongeveer een halvering van het aantal keren dat automobilisten nog in spits rijden, dus dat is aardig effectief.'' Het feit dat er 'wat misbruik' is betekent volgens hem niet dat het een slechte maatregel is.

App
Het enige spitsmijdproject waarbij niemand heeft gefraudeerd, is 'Winnen van de file' op de A2 tussen Best West en Boxtel. Deelnemers moesten met een app aantonen dat zij niet op de weg waren tijdens de file-tijden én de smartphone mocht zich tijdens de spits niet op het traject bevinden. ,,Indien de deelnemer geen GPS-gegevens met de app beschikbaar stelde, kon hij ook geen punten verdienen en kans maken op een prijs.", zegt woordvoerder Catelijne Thomassen.

Toch is daarmee volgens PvdA-Kamerlid Hoogland fraude ook nog niet helemaal uitgesloten. ,,Ik kan me voorstellen dat een app werkt, maar een gsm in de auto van de buurman leggen kan en je telefoon omwisselen met die van je vrouw kan natuurlijk ook makkelijk.''