Aantal kinderen dat alcohol drinkt daalt niet meer. ‘Dit is enorm teleurstellend’

Jongeren tussen de 12 en 16 gingen in de afgelopen zestien jaar steeds minder drinken, maar aan die daling is nu een eind gekomen. Zij dronken in 2019 nog  evenveel als vier jaar geleden. 18,5 procent valt zelfs onder de zogenaamde binge-drinkers, jongeren die vijf of meer drankjes bij één gelegenheid drinken. Dat terwijl jongeren onder de 18 juist helemaal geen alcohol mogen drinken. 

Van de jongeren die ondervraagd zijn heeft meer dan de helft (51,7 procent) ooit alcohol gedronken. Daarnaast is 23,9 procent van de 12- tot 16-jarigen ooit dronken of aangeschoten geweest. Dat blijkt uit het onderzoek van de GGD, het RIVM en het Trimbos-instituut. 

Aan het onderzoek van Gezondheidsmonitor Jeugd door de GGD en het RIVM deden meer dan 170.000 scholieren mee. Zij vulden een vragenlijst in die de GGD en het RIVM samen opstelden. De vragen gingen over drugs, alcohol, roken, seks en het gebruik van sociale media.

Ook jongere kinderen, die in groep 7 en 8 van de basisschool zitten, drinken soms al alcohol. Van de ondervraagde leerlingen heeft 47 procent wel eens een slok of een heel glas gedronken, blijkt uit de rapportage van het Trimbos-instituut. Dat publiceerde cijfers van zowel de middelbare school als de basisschool. In hun onderzoek onder scholieren tussen de 12 en 16 jaar en de groepen 7 en 8 op de basisschool blijkt dat de percentages tussen 2017 en 2019 nog steeds hetzelfde zijn gebleven.

Daarnaast werd er voor het eerst in 2019 het drinken van alcoholvrije bieren, wijnen of ciders in het onderzoek meegenomen. Hiervan drinkt 9 procent deze wekelijks en van het basisonderwijs heeft 40 procent van de ondervraagden hier wel eens wat van gedronken.

,,Het is opmerkelijk en teleurstellend en je kunt er niks positiefs over zeggen”, zegt directeur Wim van Dalen van het Nederlands Instituut Alcoholbeleid (STAP) over de resultaten van het onderzoek. Er komt volgens Van Dalen een nieuwe wet - mogelijk rond september- waarin staat dat winkels alcohol niet meer mogen verkopen met een korting die hoger is dan 25 procent. Daarnaast zou alcohol structureel niet te goedkoop mogen zijn. Ook zou er een landelijke minimumprijs moeten komen. ,,Maar we gaan niet al onze hoop op deze nieuwe maatregelen vestigen.”

Ook Floor van Bakkum, manager preventie bij afkickkliniek Jellinek, vind het zorgelijk dat de daling niet verder doorzet. ,,De leeftijdsgrens en de NIX18-campagne hebben de ouders op het netvlies gedrukt dat alcohol slecht voor je is en dat heeft een paar jaar effect gehad. Maar nu ebt dat effect simpelweg weg.”

Van Bakkum wil ouders op het hart drukken aandacht te besteden aan het onderwerp. ,,Ouders denken dat ze vaak weinig invloed hebben, maar we zien dat met strengere regels jongeren minder drinken.” Ook zou de naleving volgens de preventiemanager omhoog moeten. ,,Want minderjarigen kunnen nog steeds aan alcohol komen. Hoe vroeger je begint met alcohol drinken, hoe groter de risico's voor je lichaam en de kans op verslaving.”

Het onderzoek richtte zich verder onder meer op roken, suikerrijke dranken en energiedrankjes. Van de minderjarigen heeft 15,8 procent wel eens een trekje of een hele sigaret gerookt, 2,4 procent rookt dagelijks een hele sigaret of meer en 3,9 procent rookt wekelijks. Daarnaast drinkt 32,8 procent van de scholieren dagelijks drankjes met veel suiker erin en 94,9 procent drinkt maximaal één energiedrankje per dag, wat ontzettend hoog is. Beide kunnen tot overgewicht leiden. Wel geeft 74,2 procent van de respondenten aan dagelijks water te drinken.

De hoge cijfers van alcoholgebruik bij jongeren laten zien dat er meer maatregelen nodig zijn. Ook om het Nationaal Preventieakkoord te realiseren, dat getekend is in 2018. In het akkoord staat dat niemand onder de 18 jaar alcohol mag nuttigen. Het GGD GHOR, de overkoepelende brancheorganisatie van de GGD, benadrukt  ook dat er extra maatregelen moeten komen. Hierin benadrukken de experts dat met de stagnatie van de daling het moeilijker is om de doelstellingen van het Preventieakkoord te bewerkstelligen.

Van Dalen is niet al te optimistisch. ,,De Nederlandse overheid pakt de adviezen van de Wereldgezondheidsorganisatie niet op, behalve die van de prijsvoorstellen. Er moeten dus drastische maatregelen komen wat betreft verkooppunten en reclame, die moeten zoveel mogelijk beperkt worden.” Van Dalen ziet anders een sombere toekomst tegemoet. ,,Deze cijfers waren ook zo enorm teleurstellend.” 

In dit filmpje zie je wat ontwenningsverschijnselen bij alcohol precies doen met je lever en brein: