Bruine broodjes en soep: zo verleiden scholen leerling gezond te eten

Wat is dan precies een verantwoorde keuze? De schoolkantine van het Griftland College in Soest heeft een zilveren schaal. Het gezondere aanbod is veel en veel groter dan eerst, zegt Niki van Noorden, docent gym. ,,Vroeger hadden we vooral pizzabroodjes, dat soort dingen. Nu zijn we bezig met vers belegde broodjes, salades, yoghurtjes, fruit, maar we hebben ook nog de koeken en de lolly’s.’’ De belegde broodjes zijn bijna allemaal bruin. Dat betekent meergranen, tarwe of volkoren. Er liggen ook nog witte opties, maar die zijn wel vezelrijk.

Op het Novalis College in Eindhoven hebben ze een gouden schaal en willen ze niveau ‘ideaal’ bereiken. ,,Alles is bij ons volkoren, meergranen, glutenvrij of spelt. We hebben geen wit meer’’, zegt Michel Werts, die het facilitaire team aanstuurt. ,,We serveren soms zelfgemaakte gerechten, zoals een spinaziequiche, wrap of soep.’’ Het Amsterdams Lyceum heeft ook een gouden schaal. ,,We hebben nu diverse belegde bruine broodjes met onder andere brie, vijg, sla, kip en kaas. Op maandag hebben we meatless monday. We serveren dan geen vlees’’, zegt Hellen Andriessen, plaatsvervangend rector.

Naast het aanbod zijn er ook tactieken die scholen toepassen. De lolly’s en koeken zijn strategisch onder de toonbank geschoven bij het Griftland College. ,,In de automaat liggen de gezondere snacks, zoals mueslirepen, op ooghoogte en de etiketten moeten altijd zichtbaar zijn’’, zegt Van Noorden. Bij de meeste scholen liggen de witte broodjes expres achter de bruine broodjes. Ook is alles zo aantrekkelijk mogelijk geprijsd bij het Groen van Prinstererlyceum in Vlaardingen en Het Amsterdams Lyceum, zodat het eten buiten de deur altijd duurder is.

Buiten het schoolterrein zijn er genoeg ongezonde snacks te vinden. De onderbouw mag vaak niet het terrein af, maar de bovenbouw wel. Hoe hou je dat tegen? ,,Ik ga niet liegen, ik zie wel vaak een leerling naar buiten gaan om een zak chips te halen. Als ze binnenkomen met hun snoep, worden ze niet raar aangekeken’’, zegt Werts. Bij het Griftland College gaan leerlingen vaak even naar de Lidl. ,,Ja, dat deden we denk ik zelf ook’’, zegt Van Noorden daarover.

Scholen besteden ook aandacht aan gezonde voeding om bewustwording te creëren. Op het Groen van Prinstererlyceum zijn er zelfs voedingsdeskundigen die les geven. ,,Dat doen ze op een hele speelse manier. Je merkt dat leerlingen wel zo’n aha-momentje hebben, maar of dat beklijft, zal de toekomst moeten uitwijzen’’, zegt Yvonne Lankwarden, van het Groen van Prinstererlyceum. Bij het Griftland College wordt standaard tijdens de lessen biologie en verzorging aandacht besteed aan voeding. ,,Leerlingen leren wat gezonde voeding is en waarom je het nodig hebt’’, zegt Van Noorden.

Volgens Van Noorden is het grappig dat leerlingen er soms niet eens bewust van zijn dat ze gezonder eten. ,,We willen ze die keuze laten maken, maar als ze een bruin belegd broodje lekker vinden, zullen ze dat niet eens bewust kopen, omdat het gezonder is, maar gewoon omdat ze het lekker vinden.’’ De leerlingen gingen in het begin van het schooljaar vaak naar de snackbar of de supermarkt voor een snack. Nu halen ze ook vaak op school. ,,Maar het is hier wel minder goedkoop’’, zegt Koen, half klagend, half lachend.

Koen haalt ondanks dat vaak iets uit de kantine. ,,Te vaak’’, zegt hij zelf. ,,Misschien is een kale boterham met kaas van thuis wel gewoon gezonder’’, zegt hij. Van Noorden betwijfelt dat: ,,Met een broodje gezond krijgt hij toch weer tomaten, sla en komkommer binnen. Dat is wat we hier proberen te doen; de ongezonde opties, ook zo verantwoord mogelijk maken. Leerlingen kunnen hier wel panini’s krijgen, maar die zijn dan wel volkoren.’’