Doehetzelfkip: gaat de familie de kippen slachten of niet?

Het gezin Beks krijgt eieren van een boer, brengt kuikens groot en aan het eind is daar de beslissing over leven en dood. Zet Jeroen het mes in zijn kippen of niet? Twaalf weken dubben over het lot van de kippen.

Ellen Willems 21-06-18, 05:00 Laatste update: 10:11

Als de eieren in de broedmachine liggen, laat Jeroen Beks (44), hobbykok en vader van Tijmen en Loïs, zijn vrouw Marjolein zien hoe het af zal lopen. De knuppel en het mes liggen klaar. Jeroen zit op zijn hurken, doet voor hoe hij de kippen knock-out zal slaan en dan de kop eraf zal snijden. Daarna gaat de kip ondersteboven in de trechter. Zo vang je het bloed op.

Kan dat niet anders, vraagt Marjolein zich hardop af.

Jeroen weet het ook nog niet exact. Maar ze hebben instructies gekregen op papier. Ik denk dat ik het wel kan, zegt hij.

De laatste fase van het Doehetzelf kip: het slachten. © Eveline Van Elk

Papa, jij gaat het sowieso wel doen, hè? Jij vindt het toch interessant?’’
Tijmen (10)

Het is week een van het project Doehetzelfkip.nl. Wie meedoet, weet dat er geen ontkomen aan is. Je krijgt een ei van een boer, brengt het kuiken groot en aan het eind slacht je de kip.

Het gezin Beks eet niet elke dag vlees, maar wel vaak. Ook Jeroen haalde achteloos een bakje kip uit de supermarkt, maar is zich bewuster geworden van de herkomst van voeding. Jeroen vindt dat zijn gezin daarom ook kennis moet maken met de slacht.

In militaire dienst heeft hij wel eens een konijntje moeten doden. Dat konijntje was twee dagen bij hem en kreeg een knuppel op zijn kop. Op een zachte plek op het hoofd, was de instructie. En dan een mes langs de strot. Anders heb je geen eten.

Hij kijkt naar zijn kinderen, die door het huis stuiteren van opwinding. Tijmen (10) wil het niet zien als papa de kippen slacht. Hij kan niet tegen bloed. ,,Papa, jij gaat het sowieso wel doen, hè? Jij vindt het toch interessant?’’ ,,Ja, papa gaat dat doen.'' Jeroen laat de keuze aan zijn kinderen of ze ook bij het doden willen zijn.

Al twee weken houdt de broedmachine op het dressoir in de woonkamer de eieren op een temperatuur van ruim 37 graden Celsius. Tijmen en Loïs drukken hun neuzen tegen de broedmachine. Het bruine ei beweegt, zegt Tijmen tegen Jeroen. Hij kijkt ook in het bakje en wijst naar het middelste ei, dat groter is dan de andere 2 eieren. Het lijkt hem leuk als dat een tweelingkip is.

Piep

Jeroen heeft zijn kinderen min of meer verboden de kippen een naam te geven. ,,Kip 1 en Kip mag wel toch?’’, vraagt Loïs. ,,Dat zijn wel namen en dat is niet goed vanwege dat hechten’’, zegt Tijmen. Loïs heeft de oplossing. ,,Dan kunnen we ze wel een naambordje omhangen, pap.’’

Lois met kip de familie heeft grootgebracht. © Eveline Van Elk

Het is drie weken na de eieradoptie en het eerste kuiken heeft een gaatje geprikt. Jeroen maakt een filmpje van een donzig schepseltje dat zich probeert te ontdoen van een eierschaal. Een uur of zes later is ook kuiken nummer twee uit het ei. Het derde kuiken blijkt niet te bestaan, het ei blijft een ei.

Brandalarm

Dinsdag 1 mei. De kuikens zijn nu negen dagen oud. Nog zeven weken tot de slacht. Jeroen is verbaasd dat de kuikens zoveel herrie maken. De kinderen hebben ze toch een naam gegeven: Kuikentje Piep en meneer Piep. Ze zitten op het hoofd van Tijmen en poepen op de bank als hij en zijn zus ze stiekem op de bank zetten. Jeroen vindt ze schattig. Mooi ook dat ze als gezin voor de nieuwe huisgenoten zorgen. Marjolein spookt 's nachts om 4 uur door het huis, gewekt door iets wat klinkt als een brandalarm. Maar het blijkt een van de kuikens te zijn, die op de waterbak staat, en er niet meer af durft.

Nog zes weken. Jeroen denkt dat hij het gaat doen, dat slachten, maar wil er iemand bij hebben voor de begeleiding. Het geeft vast nogal een rotzooi thuis. En wat als hij halverwege terugdeinst? Of als er iets fout gaat? Dat mag, vindt Jeroen, niet ten koste gaan van de kippen. Hij belt met de betrokken boer. Die slacht vaker een fazant, 'geen enkel probleem', maar begrijpt Jeroen wel. Hij regelt begeleiding en het hoeft niet bij hem thuis of in de tuin. Jeroen is opgelucht.

De kuikens verliezen het zachte dons en hebben her en der veren. Het zijn nu een kip en een haan geworden. In de kippenvleesindustrie was de haan al na een dag gedood, want aan mannetjesdieren zit te weinig vlees. Ze zijn bijna vier weken, en dat betekent dat de kip nu een delicatesse is, een piepkuiken. Vullen met boursin, de oven in en je hebt een heel mals kippetje voor twee personen.

Slachthuis

Nog een maandje. Ze zijn niet meer zo schattig. Loïs houdt ze al zeker drie dagen niet meer vast. Jeroen bekijkt met een zorgelijke blik de met stront besmeurde achterkant van de haan. Het lijkt alsof hij zijn ontlasting niet kwijt kan en Jeroen vraagt zich af of hij de boer moet bellen.
De kippen zijn nu zes weken. Over 2,5 week gaat het mes erin. ,,We doen het niet thuis. De rotzooi. Al dat bloed. We zijn geen slachthuis'', zegt Jeroen. ,,Ik vind dat ook een rotidee", zegt Marjolein. Jeroen: ,,Net alsof de tuin dan besmet is."

Het is barbecuetijd. Jeroen legt een kippenpoot op het rooster. De kinderen eten smakelijk van de kip. Jeroen hoopt dat Tijmen en Loïs de link leggen tussen de poot op het bord en de kip en haan in de ren, maar dat blijft achterwege. Hij vraagt zich af hoe de kinderen zouden reageren als hun konijn naar de slacht zou gaan.

Stroomstoot

De kippen leven nog twee weken bij de familie Beks. Ze scharrelen in de hele achtertuin. Jeroen en Marjolein overwegen om zelf kippen te nemen, als dit hele project achter de rug is. Kippen zijn gezellige dieren, vindt hij. Nieuwsgierig ook. Nooit geweten dat ze zo leuk zijn.

Het moment komt nu echt dichtbij. Nog een week tot de slacht. De methode met de knuppel is nu ook van de baan. Jeroen heeft in overleg met de professionele slachter gekozen voor de methode met de stroomstoot. Dat vindt hij diervriendelijker, omdat de kip en de haan dan meteen bewusteloos zijn. En als de kip bewusteloos is, is het makkelijker om het dier te slachten, verwacht hij. Dan spartelt het niet meer en is het een stuk vlees. Het naderen van de slacht geeft spanning en volledig zeker van zijn zaak is hij niet. Misschien dat hij nog wel een terugtrekkende beweging maakt.

Je hebt het gedaan, papa
Lois

Het is slachtdag. Loïs wil alles zien. Ze pakt voor de laatste keer haar kip, die onrustig tokt en fladdert. Ze vindt het zielig. De kip kent die slachter niet.

De instructie van de begeleidende kippenslachter is kort. De slachter verdooft de vogel met een stroomstoot en hangt de kip op de kop in de trechter. De grote gele poten bewegen. De kop, die onder de trechter uit komt, draait in het rond. De gele ogen wijdopen. Jeroens handen trillen. Het mes in zijn handen is klein en vlijmscherp. Hij stopt het in de bek van de kip en steekt de slagader in een snelle beweging door. Het bloed gulpt onmiddellijk in de emmer onder de kip.

Een klein applaus klinkt in de steriele witbetegelde ruimte. "Je hebt het gedaan, papa.'' "Ja, goed he.'' "Mag ik nu helpen plukken?''

Ellen Willems volgde 12 weken het gezin Beks en was bij de slacht

,,Kipdijfilets bestel ik vrij achteloos bij de slager. Nadenken over de slacht deed ik amper. Nu ik de familie Beks heb gevolgd, lijkt de slacht veel meer aanwezig als ik vlees koop. Dat is prima. Ik vind het schijnheilig als ik wel vlees eet, maar mijn ogen sluit voor de slacht. Maar of ik het zelf zou kunnen? Toen ik begon met dit verhaal dacht ik dat zeker wel te kunnen. Maar sinds een week hebben we dus zelf kuikens. Pluizige schepseltjes die ik verzorg en mij vertederen. Die dieren moet ik dan dus over 9 weken de kop afsnijden. Dat ga ik zeker niet doen. Als een dier anoniem in een cellofaan ligt, denk je niet over leven en dood. Maar als je een dier ziet, heb je vanzelf meer respect voor het leven. Alleen daarom al is het goed dat slacht meer zichtbaar wordt.''