Kweekvlees laat nog even op zich wachten

Jaarlijks vinden miljarden dieren wereldwijd de dood omdat mensen graag vlees eten. Het antwoord van vegetariërs is: eet plantaardig. Maar waarom zouden we geen kippenvlees eten zonder dat de kip sterft? Er zijn bedrijven die willen. Het Amerikaanse Just bijvoorbeeld, dat zich graag in Nederland zou willen vestigen om kweekvlees te produceren, zo blijkt uit de uitzending van Tegenlicht die de VPRO morgen uitzendt.

,,Je hebt het dier niet nodig'', zegt Josh Tetrick, de hoogste baas van Just, in de uitzending. ,,Je hebt het vlees nodig. Maar niet het dier. Je hebt zijn bewustzijn niet nodig, zijn pijn, het land. Je hebt alleen een cel nodig.'' Net als Just willen andere Amerikaanse bedrijven vlees-zonder-dieren produceren: Memphis Meats, Finless Foods en ook de Nederlandse Mark Post die met MosaMeats al jaren bezig is met het ontwikkelen van laboratoriumvlees.

Er zijn drie obstakels, weet Paul Shapiro, auteur van Clean Meat. ,,Ten eerste moet het voeden van de cellen goedkoper worden. Het tweede waar je tegenaan loopt zijn de regels. Die zullen per land variëren. En dan is er nog het oordeel van de consument.'' Daarmee zit het wel snor, weet Shapiro, ook al is zijn oordeel wellicht beïnvloed doordat hij al jaren vegetariër is. ,,Het smaakt naar vlees.'' 

Ira van Eelen bracht kleine hoeveelheden van het kweekvlees, onder andere een chorizoworstje, naar technologiemuseum Nemo en naar restauranthouder Paul Retico in Zaandam. Dit kweekvlees mag alleen worden getoond aan publiek. ,,De NVWA is hierheen gekomen om de verpakkingen te verzegelen'', aldus Retico. ,,Dus ik laat deze in de koeling staan tot nader order.'' De Voedsel- en Warenautoriteit heeft een verklaring op de eigen site gezet over het kweekvlees.  'Kweekvlees is een nieuw voedingsmiddel (novel food)', valt daar te lezen. 'Nieuwe voedingsmiddelen zijn voedingsmiddelen of ingrediënten die vóór 15 mei 1997 niet of nauwelijks werden gegeten in de Europese Unie (EU).'

Bedrijven die nieuwe voedingsmiddelen op de markt willen brengen, stelt de  NVWA, moeten de veiligheid van het product aantonen bij de EU. ,,Als de veiligheid voldoende kan worden aangetoond verleent de EU een toelating als nieuw voedingsmiddel. Voor kweekvlees is op dit moment nog geen toelating als nieuw voedingsmiddel en daarom mag kweekvlees nog niet in de handel worden gebracht.''

Opvallend, vind Tetrick. ,,Volgens mij wordt vlees al eeuwenlang gegeten in Europa.'' Just overweegt nu uit te wijken naar andere landen. Landen als de VS, China, Brazilië of Australië zijn wellicht gemakkelijker in het toelaten van deze noviteit. Maar er is geen andere weg, denkt Shapiro. ,,De geschiedenis zal niet mild oordelen'', zeg hij, verwijzend naar het dierenleed in de bio-industrie. ,,En nu is er een alternatief.''

 Het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit laat weten dat voordat kweekvlees in Nederland – of elders in de EU – op de markt gebracht kan worden, producenten moeten aantonen dat hun product absoluut veilig is voor menselijke consumptie. ,,Consumenten moeten er zeker van kunnen zijn dat het veilig is en dat ze er niet ziek van worden'', aldus woordvoerder Marcel van Beusekom. ,,Een producent zal zijn product dus eerst aan een uitgebreid veiligheidsonderzoek moeten onderwerpen. Dat loopt inderdaad via de zogeheten ‘novel food verordening’. Deze verordening geldt voor de hele EU.''

De resultaten worden beoordeeld door de Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA), aldus Van Beusekom. ,,Er is op dit moment nog geen aanvraag gedaan in het kader van de novel food verordening.'' Hij benadrukt dat de minister openstaat voor 'kansrijke nieuwe ontwikkelingen en innovaties op het gebied van voedsel'. 

Tegenlicht, NPO2, 21.05 uur. De uitzending is hier al te zien.