Lockdown zorgt voor meer gezonde eters: ‘Ik geloof er niets van’

Onderzoeksbureau Ipsos deed een peiling, in samenwerking met de Volkskrant. Ze wilden achterhalen of het gedrag van mensen door de coronacrisis is veranderd. Daarom vroegen ze ongeveer duizend mensen onder andere naar hun (eet)gedrag van de afgelopen twee weken. 

Er blijkt een deling te zijn tussen de mensen, laat onderzoeker Sjoerd van Heck weten. ,,Het bleek dat sommigen deze crisis aangrijpen om gezonder te eten. Bijna 18 procent. Terwijl verreweg de meesten hun eetgedrag niet aanpassen. Ruim 73 procent.’’ 

Dat het eetpatroon van de meeste mensen hetzelfde is gebleven, of dat sommigen zelfs gezonder zijn gaan eten, vindt Renger Witkamp, hoogleraar Voeding aan de universiteit van Wageningen, moeilijk te geloven. ,,In de voedingswetenschappen weten we dat de meeste mensen jokken over hun voeding. Bijna iedereen wil zich gunstiger voordoen. Ik zou graag eens in de keuken willen kijken bij die 73 procent die zegt dat ze precies hetzelfde eten. Of die 18 procent die zelfs beweren gezonder te zijn gaan eten. Bijna iedereen snoept in deze periode van thuiszitten, inclusief ikzelf.’’ 

Toch is het een goede score, vindt Witkamp. Ervan uitgaande dat er een paar ‘jokkebrokken’ tussen zitten. ,,Het valt me alles mee’’, zegt hij. Datzelfde denkt gezondheidsjournalist Tijn Elferink en schrijver van Dit boek is gezond. ,,Uiteindelijk zijn we toch gewoontedieren. Dus mensen zijn geneigd door te gaan, zoals ze hiervoor ook deden. Echte verandering in je eetpatroon teweeg brengen is heel lastig. Daarom vind ik het percentage dat zegt gezonder te eten best knap.’’ 

Elferink deed onlangs zelf ook onderzoek naar het eetgedrag van mensen, samen met onderzoeksbureau Motivaction, in opdracht van ONVZ zorgverzekeraar. De uitkomsten waren vergelijkbaar, namelijk dat 20 procent gezonder is gaan eten sinds de crisis. ,,Wij merkten dat er een tweedeling is tussen mensen mét gezin en zonder gezin. Voor mensen met een gezin bleek het lastiger om gezond te eten. Die hebben meer ballen in de lucht te houden en minder puf om ’s avonds nog te koken. De stelletjes zonder kinderen, of alleenstaanden, hadden juist de tijd om eerder op de dag al te beginnen met koken. En een pannetje op het vuur te zetten.’’ 

Bijna 6 procent geeft juist aan ongezonder te eten. Volgens hoogleraar Witkamp zal dit percentage zeker weten hoger liggen. Dit aantal valt mee, maar toch is het ‘slecht nieuws’, vindt Elferink. Met name vanwege de uitkomsten van de rest van het onderzoek. Zeker 38 procent van de ondervraagden gaf ook aan minder te sporten en bewegen, sinds de crisis. Bovendien ervaart 35 procent meer stress dan voorheen. Wederom verklaarbaar, volgens Elferink, want we zijn immers thuis, op de plek waar we koken, maar toegang tot de sportschool is er niet bij. 

Stress kan weer negatief bijdragen aan een ongezond voedingspatroon. Dat is waar Jaap Seidell, hoogleraar voeding en gezondheid aan de Vrije Universiteit Amsterdam, voor waarschuwt. ‘Geldzorgen en stress op werk kunnen, zeker in combinatie met hamsteren, zorgen voor bijvoorbeeld snackgedrag’, zegt hij in de Volkskrant. ‘Ook buiten de crisistijd is er een verschil tussen mensen die erin slagen gezond te leven en zij die dat niet kunnen.’ Deze crisis kan die kloof nog meer verdiepen, gelooft hij. 

Een beetje stress is niet erg. Dat hebben we nodig. Het is functioneel om dingen voor elkaar te krijgen, volgens Elferink. ,,Het wordt pas gevaarlijk als we chronisch stress ervaren, wat natuurlijk goed kan in tijden van corona. Er zijn genoeg  mensen die vrezen voor hun baan en hun bron van inkomsten. Stress kan ervoor zorgen dat je liever met een zak chips op de bank zit, dan zelf gaat koken, of een drankje drinkt, in plaats van een gezond rondje in het park te gaan doen.’’ Uit de peiling bleek dat ongeveer 10 procent van de ondervraagden meer drinkt en 5 procent meer rookt. ,,Dat is iets om voor uit te kijken.’’