Moet je kip wassen voor je hem bakt? En andere belangrijke vragen over voedselveiligheid

Voor Campbell Blair uit Rotterdam is het wassen van haar kip vaste prik. ,,Ik laat het even weken en dan wrijf ik nog de citroen over de kip heen. Ik spoel de kip dan af en leg hem in een bakje met olijfolie en kruiden’’, beschrijft zij haar werkwijze. Ook de bekende Amerikaanse televisiekok Julia Child (1912-2004) zwoer erbij. Zo wilde ze eventuele bacteriën wegspoelen die vaak in kip worden gevonden, zoals campylobacter of salmonella.

Het verbaast Wieke van der Vossen, expert voedselveiligheid van het Voedingscentrum, hoeveel mensen het doen. Zij raadt het nadrukkelijk af.

,,Door het schoonmaken van de kip verspreiden bacteriën zich juist door de hele keuken, onder andere op het aanrecht en in de gootsteen’’, zegt ze. ,,Het klopt inderdaad dat het aantal micro-organismen afneemt als je kip afspoelt, maar het risico op kruisbesmetting is veel groter. Doe het daarom niet, is mijn advies.’’

De nadelen wegen dus zwaarder, beaamt hoogleraar levensmiddelenmicrobiologie Marcel Zwietering van de Wageningen University. ,,Als je met je handen aan de kip zit en daarna per ongeluk je mond aanraakt, of je gebruikt een plank waar je later ook een komkommer op legt. Allemaal situaties waarin kruisbesmetting makkelijk kan voorkomen. Maar ook met wassen verspreid je de mogelijk aanwezige boosdoeners.’’

Over schoonmaken gesproken; sommige mensen halen hun groente graag door water en azijn. ,,Het wassen van groenten met water zou ik zeker adviseren’’, zegt Zwietering. ,,Afhankelijk van hoe schoon het is.’’ Daarmee refereert hij aan zakjes groente waarop ‘gewassen in ijswater’ staat. Dan is de noodzaak minder groot. Maar een bloemkool, krop sla of komkommer moet je altijd wassen, aldus Zwietering. 

Dat doe je door de groenten onder een stromende kraan te houden en eventuele viezigheid weg te wrijven met je schone handen. Ten eerste smaakt dat beetje grond natuurlijk niet lekker, ten tweede kunnen daar bacteriën in zitten. Anders dan bij de kip, spoelen die bacteriën met het zand makkelijk weg door de gootsteen. 

Het schoonmaken met azijn heeft effect, omdat het micro-organismen doodmaakt, aldus Zwietering. Of hij het ook zou adviseren, is een ander verhaal. ,,Ik ben een pragmaticus, als je azijn lekker vindt op de sla, zou ik dat zeker doen, maar het is niet nodig. Met enkel water krijg je groenten ook voldoende schoon.’’

Bacteriën in kip kunnen een voedselinfectie veroorzaken of een voedselvergiftiging geven en daar bestaat behoorlijk wat verwarring over, merkt Van der Vossen. ,,Bij een infectie maakt de bacterie in voedsel je ziek, waardoor je diarree of misselijkheid kan ervaren. Voedselvergiftiging is een ander verhaal. Dan hebben bacteriën in voedsel de kans gekregen om uit te groeien en gifstoffen te ontwikkelen.’’ 

In dat laatste geval word je vaak vrij direct en hevig ziek. ,,Gifstoffen ontwikkelen zich bijvoorbeeld als voedsel niet goed bewaard is gebleven. Bijvoorbeeld een restje nasi of soep die een tijd buiten de koelkast hebben gestaan. Dan kun je het alsnog verhitten, maar dat maakt niet uit, de gifstoffen zullen daardoor niet afgebroken worden.’’ 

Bekijk hier de video's over Koken&Eten: