Bollentelers deden het afgelopen jaar goede zaken in het buitenland. © ANP

Nederland is de op een na grootste landbouwexporteur ter wereld

De Nederlandse landbouwsector exporteerde vorig jaar voor 94,5 miljard euro aan producten. Dat is een record. Nooit eerder voerde Nederland voor een groter bedrag aan landbouwgoederen uit.

Sanne Schelfaut 17-01-20, 00:01 Laatste update: 08:48

Ten opzichte van 2018 steeg de export met 4,6 procent. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen Economic Research (WUR) en het CBS in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).

Hogere prijzen spelen een belangrijke rol bij de waardegroei van de uitvoer. Ongeveer twee derde van de exportgroei komt door prijsstijgingen en een derde deel door volumegroei. Sierteelt (zoals bloembollen, planten en boomkwekerijproducten) had in 2019 met 9,5 miljard de hoogste exportwaarde binnen de landbouwsector. Gevolgd door vlees (8,8 miljard), zuivel en eieren (8,6 miljard), groenten (7,3 miljard), fruit (6,2 miljard) en dranken (zoals bier) met 5,8 miljard euro.

Varkensvlees

De exportwaarde van vlees steeg vorig jaar met 8 procent. Met name de export van varkensvlees naar China nam sterk toe. Van 117 miljoen euro in 2018 tot 377 miljoen in 2019. Dit hangt samen met het uitbreken van de Afrikaanse varkenspest in grote delen van Azië. Hierdoor was er vanuit China veel vraag naar buitenlands vlees en stegen de prijzen.

Duitsland is en blijft onze belangrijkste afzetmarkt. Een kwart van de geëxporteerde landbouwgoederen gaat naar onze oosterburen. Nummer 2 is België (11 procent), gevolgd door het Verenigd Koninkrijk (9 procent), Frankrijk (8 procent) en Italië (4 procent). De grootste stijger in de top 10 is China met 22 procent. Naast de vraag naar Nederlands varkensvlees steeg daar ook de vraag naar ons babymelkpoeder.

Door de uitbraak van Afrikaanse varkenspest in China, was er vooral uit dit land veel vraag naar Nederlands varkensvlees. © Emiel Muijderman

Ook de import van landbouwproducten (zoals cacao, sojabonen, granen en fruit) groeide en wordt voor 2019 geraamd op ruim 64 miljard euro. Het landbouwhandelsoverschot komt met 30,5 miljard voor het eerst boven de 30 miljard uit. Dat is bijna 55 procent van het totale Nederlandse goederenhandelsoverschot.

Nederland is de op een na grootste landbouwexporteur ter wereld. De VS exporteerde in 2018 voor ongeveer 164 miljard dollar aan landbouwgoederen, dit is ruim 9 procent van de wereldhandel in deze sector. Nederland volgt met een aandeel van 6 procent op enige afstand.

Klimaat

De veestapel zal hoe dan ook krimpen
Krijn Poppe, Landbouwdeskundige

Of we als klein land ook de komende jaren zo groot blijven als landbouwexporteur, is volgens econoom en landbouwdeskundige Krijn Poppe de vraag. ,,Vooral door de druk op het klimaat, is de sector genoodzaakt duurzamer te werken. De veestapel zal hoe dan ook krimpen. Dat gebeurt doordat veel boeren geen opvolger hebben, maar ook het compenseren door de overheid draagt daar aan bij. Dat zie je nu ook al. Zo is de subsidieregeling van het kabinet voor het beëindigen van varkenshouderijen een groot succes. Meer dan 500 bedrijven hebben zich ingeschreven. Een royale rijksvergoeding is ook nodig om onder meer de stikstofuitstoot aan te pakken.’’

Door de regeling zal de varkensstapel volgens landbouwminister Carola Schouten met 7 tot 10 procent teruglopen. Dat komt neer op zo'n miljoen varkens. Voor de boeren die doorgaan, is het volgens Poppe belangrijk dat hun inkomen in balans blijft. ,,Hogere prijzen zijn een oplossing, maar dat is van heel veel factoren afhankelijk. We zullen zien hoe het zich ontwikkelt.’’

Volgens de econoom hoeft de totstandkoming van de zogeheten kringlooplandbouw niet in één jaar te worden geregeld. ,,Het is van belang een geloofwaardig proces in gang te zetten, duurzaamheidsinnovaties kosten tijd. Maar we moeten wel die kant op. Er zal in het buitenland echt wel vraag blijven naar duurzame en kwalitatief goede landbouwproducten.’’