Bruine bonen zijn een goede bron van eiwitten. © Shutterstock

‘Voor de planeet is het niet nodig om insecten en zeewier te eten’

Koken & etenWe hoeven voor onze gezondheid en de planeet echt niet louter op insecten en zeewier te gaan knagen. Zo’n drastische omslag is nergens voor nodig, zegt voedingswetenschapper Corné van Dooren van het Voedingscentrum. ,,Het eetpatroon van een eeuw geleden was zo gek nog niet.’’

Ellen den Hollander 13-05-19, 11:00 Laatste update: 14-05-19, 08:13

Het waren pittige aanbevelingen die wetenschappers van EAT, een non-profitorganisatie in Stockholm, begin dit jaar deden in het toonaangevende medische vakblad The Lancet. We moeten terug naar een onsje rood vlees per week en hoogstens vier keer per week een ei. En één portie zuivel per dag. Anders is het onmogelijk om in het jaar 2050 9 miljard mensen fatsoenlijk te voeden.

Een voedingspatroon met minder dierlijke eiwitten en meer plantaardige is keihard nodig om de planeet te blijven voeden. Daarom kun je her en der al insecten kopen en experimenteert wereldspeler Ikea met meelwormburgers. ,,Het is al langer bekend dat we een verschuiving moeten maken als het gaat om eiwitten’’, aldus Van Dooren, die vorig jaar promoveerde op de manieren om onze voedingsgewoonten zo gezond en duurzaam mogelijk te maken.

,,Nu halen we gemiddeld 61 procent van onze eiwitten uit dierlijke en 39 procent uit plantaardige producten. Dat zou omgekeerd moeten worden volgens de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur: 40 procent dierlijk en 60 procent plantaardig. En we zouden ook wat minder eiwit moeten consumeren.’’

Drie keer meer noten

Juist over die verschuiving van vlees naar eiwitten uit andere bronnen spreekt Van Dooren donderdag tijdens The Future is Green: The Protein Transition in Delft. Voedselwetenschappers komen daar bij DSM bij elkaar om te spreken over de hoofdrol die Nederland moet gaan spelen in die transitie.

De huidige adviezen van het Voedingscentrum wijken maar licht af van de adviezen die de bezorgde wetenschappers geven. Zo is de aanbevolen hoeveelheid rood vlees per week maximaal 100 gram, terwijl het Voedingscentrum nu maximaal 300 gram adviseert. ,,En ze adviseren iets minder zuivel en meer vis. Ze komen vooral uit op grotere porties peulvruchten en noten. Dat sluit wel aan bij de laatste adviezen voor de Schijf van Vijf om meer ongezouten noten - een handje per dag - en elke week een portie peulvruchten te eten.’’

Haring en mosselen

Laten we het goede behouden
Corné van Dooren, voedingswetenschapper Voedingscentrum

Om te verschuiven naar meer plantaardige eiwitten hoeven we niet massaal aan de zeewier, meelwormen of quinoa. ,,Het kan eenvoudig door te kijken naar hoe we ongeveer honderd jaar geleden aten: brood, pap, pannenkoeken en erwtensoep. Het eten van een eeuw geleden was zo gek nog niet.’’

Ook al waren sommige voedingsmiddelen vaak langer houdbaar gemaakt met zout, toch at men destijds gezonder en duurzamer dan nu. ,,En men at meer groente.’’ Aten we toen niet veel meer vet vlees, zoals spek? ,,Dat valt wel mee. Gemiddeld aten mensen de helft minder vlees dan we nu doen. En we aten vaker vis: haring, mosselen. Dat past ook in een gezond voedingspatroon. Laten we het goede behouden.’’

Het advies van Van Dooren is niet ingewikkeld: neem eens wat vaker bruine bonen, kapucijners en ter afwisseling kikkererwten en kidneybonen. En noten natuurlijk, die sinds 2016 ook in de Schijf van Vijf schitteren. ,,Walnoten, hazelnoten, tamme kastanjes, allemaal goede bronnen van eiwitten. En pinda’s passen er ook in. Vroeger niet, omdat ze veel vetten bevatten, maar ook pinda’s zijn een goede bron van eiwitten en er zitten vitamine B1 en ijzer in. Als je 100 procent pindakaas op je brood smeert, dan past dat gewoon in de Schijf van Vijf.’’

De omkering van 60/40 naar 40/60 is misschien wat drastisch, maar 50/50 zou al mooi zijn, vindt de voedingswetenschapper. ,,Het hoeft niet in één klap, het heet niet voor niets een transitie.’’ De kleine veranderingen zijn ook terug te vinden in de ‘Eetwissels’ die het Voedingscentrum eerder dit jaar introduceerde. Vervang ham op brood een keer door ei en een witte bol door een bruine boterham. ,,Begin gewoon met kleine stappen.’’

Eendekroos

Niet allemaal zeewier eten dus? ,,Het is natuurlijk prima om te innoveren. Ze zijn zelfs aan het kijken of je kroos uit de sloot kunt eten. Het is interessant, net als alle zeewieren die eetbaar zijn. Maar daar win je niet de grote slag mee. Dat is wellicht iets voor de verre toekomst.’’

Zin in iets echt Hollands? Dit stamppotje bevat spruiten, maar ook noten en kaas: