Waarom de kosten voor de frituur de pan uitrijzen

Frituren is de beste kooktechniek op aarde. Dat claimt kookboekenschrijver Meneer Wateetons in zijn onlangs verschenen eerbetoon aan de frituurpan: Over frituren. Een kookboek over frituren, terwijl de frituurpan vanwege gezondheidsredenen steeds vaker plaatsmaakt voor de airfryer. Wat Wateetons betreft is de frituur springlevend. ,,Fuck de airfryer.”

Het mag dan misschien wel de beste kooktechniek op aarde zijn, het is ook een die steeds duurder wordt. Oekraïne was een van de grootste producenten van zonnebloemolie, en door de oorlog ontstond er plotseling een groot tekort.

Daarnaast rijzen met temperaturen van rond de 175 graden de energiekosten de pan uit. Snackbarhouders klagen over torenhoge stroomrekeningen. Frietbakkers hebben het zo zwaar dat ze ermee stoppen.

Maar onderschat de airfryer niet. De Consumentenbond testte vorige maand 66 heteluchtfriteuses en keek daarbij ook naar het energieverbruik. Volgens de bond zijn de minioventjes ‘energieslurpers’. ,,Sommige airfryers verbruiken voor een flinke schaal frites net zo veel stroom als een koelvriescombinatie voor een hele dag koelen en vriezen”, aldus De Consumentenbond.

Het voordeel van de airfryer ten opzichte van de frituur is dat olie toevoegen niet nodig is. Goed, een zak aardapelfriet voor de airfryer bevat wel wat meer olie dan een zak voor de frituur. En airfryerfriet is ook duurder. Olie is sinds de oorlog in Oekraïne duur, weet Jasper Endlich van Vesper, een Nederlands bedrijf dat levensmiddelenmarkten met slimme tools en op de voet volgt. ,,De prijsstijging begon met zonnebloemolie omdat Rusland en Oekraïne daarvan de grootste producenten zijn.”

De olie-inflatie sloeg snel over naar andere plantaardige soorten. ,,Indonesië stelde zelfs een exportverbod in voor palmolie”, weet Endlich. ,,Om zo tekorten en prijsstijgingen tegen te gaan.” Vorige week publiceerde de FAO de Food Price Index. Goed nieuws: eten en drinken wordt goedkoper. ,,Maar plantaardige olie blijft duur. Zonnebloemolie is inmiddels weer iets goedkoper geworden, nu is vooral sojaolie duur.”

Dure plantaardige olie is niet voor alle frietliefhebbers een probleem, een deel frituurt het liefst in ouderwetse ossewit. ,,Ossewit is stabieler, het gaat langer mee en het geeft extra smaak”, zegt Wateetons. Het vet afkomstig van runderen bevat wel veel verzadigd vet. En dat is niet gezond, zegt Sander Kersten, hoogleraar Voeding, Metabolisme en Genomics aan de Wageningen Universiteit.

Hoewel er online hele groepen zijn die het hier niet mee eens zijn, is het volgens Kersten gevaarlijk om positiever te gaan denken over verzadigde vetten. ,,Het laat cholesterol stijgen, en cholesterol is een risicofactor voor hart- en vaatziekten.”

De stelregel van Kersten: hoe vloeibaarder een vet, hoe meer onverzadigde vetzuren en dus hoe gezonder. Dat betekent dat frituurolie beter is. Al is de ene frituurolie de andere niet. In frituurolie zit vaak zonnebloemolie, maar kan ook andere soorten plantaardige olie zitten. Zoals raapolie, koolzaadolie en maisolie, maar ook palmolie.

Wie plantaardig wil frituren, kan volgens Wateetons het beste kiezen voor arachideolie. De olie die beter bekend staat als pindaolie, is volgens Wateetons stabiel en geschikt voor uiteenlopende frituurbereidingen. Zelfs beter dan olie van zonnebloemen. ,,Zonnebloemolie gaat vanwege oxidatie sneller in kwaliteit achteruit en moet je daarom na een keer of vijf frituren al vervangen.”

De frituurliefhebber is voorlopig wel relatief duur uit. De energiekosten zullen niet dalen en ook de prijzen voor plantaardige olie blijven hoog. Al biedt een eventuele recessie wat hoop. ,,Daardoor zal de vraag naar olie afnemen”, legt Endlich uit. ,,En ook omdat we verwachten dat de productie van plantaardige olie toeneemt, kan de prijs omlaaggaan.”

,,Bij de tweede was ik helemaal verzot op patat. Vooral patat van de McDonald’s. Dan kon ik zelfs uit het werk langs de Mac gaan, en een halfuur later eten staan te koken voor de rest", vertelde Lyse tegen Ouders van Nu. Hier vind je nog 18 andere rare fratsen die vrouwen uithaalden toen ze zwanger waren.