Dit is waarom we Leiden de lakenstad noemen

Om antwoord te kunnen geven op de vraag, moet je meer te weten komen over Leiden in de tijd van de lakenindustrie. Op de website van De historische canon van Leiden lezen we dat Leiden al in de middeleeuwen internationaal bekend was om het Leidse laken. Dat kwam door de topkwaliteit van het laken.

Voor het laken werd de beste kwaliteit wol van Engelse schapen gebruikt. En het verven van de wol gaf het Leidse laken een glans die niet haalbaar was door andere landen. Hierdoor wilde heel Europa het Leids laken graag hebben.

De vachten van de schapen werden gewassen in de grachten en de wol werd van de vacht gehaald. De beste wol werd meteen geverfd. De wol werd handmatig gekamd en spinsters maakten daar garen van. Vervolgens werd de wol geweven door de wevers. En na het weven werden de oneffenheden uit de stof verwijderd.

De stof voor het Leidse laken werd door ambachtsmannen (vollers) verwerkt: ze lieten de weefsels vervilten. Dat deden de vollers door de stof in grote bakken water met volaarde (om te ontkleuren), urine en boter te stampen. Door het vervilten van de weefsels, werd de stof bijna egaal.

Aan het einde van het productieproces werd het laken op ramen gerekt. Daarna werd de kwaliteit van het laken gecontroleerd door waardijnen (kwaliteitsbewakers). Dit gebeurde in een voorganger van de Lakenhal. Laken goedgekeurd? Dan kreeg het een lakenlood opgedrukt. Die Leidse loodjes waren kwaliteitszegels met daarop een afbeelding van de Leidse sleutels.

In 1417 besloot het samenwerkingsverband van handelaren en steden tijdens de Middeleeuwen (Hanze) dat alleen gekeurde Leids lakens mochten worden verkocht. Leiden kreeg daardoor dé leidende positie in de lakenproductie.

Na 1500 kreeg Leiden het steeds moeilijker door oorlogen, strijd binnen de stad en stijgende belastingen. De smaak van de kopers veranderde en daar werd geen rekening mee gehouden. In 1520 verloor het Leidse kwaliteitslaken het definitief van de goedkopere concurrenten.

In de zeventiende eeuw leefde de Leidse lakenindustrie weer op en werd de Lakenhal gebouwd. Tot 1800 werden hier lakens gekeurd.

In de jaren zestig van de zeventiende eeuw bereikte de Leidse lakenindustrie het hoogtepunt. Daarna verplaatste de wolproductie in Nederland naar het Brabantse platteland en ging het bergafwaarts. Leiden is nog wel tot het einde van de achttiende eeuw de grootste wolproducent gebleven.

Dus, waarom Lakenstad? Nou: Leidse lakens waren supershiny én van topkwaliteit. Die kwaliteit werd door Leiden streng in de gaten gehouden. Hierdoor was Leiden dé stad in de textielindustrie.