Herinnert u zich de film Back to the Future? Stel dat Marty McFly en Doc Brown vanuit het Amerika van 1985  - tijd van economische crisis en Koude Oorlog - met hun DeLorean-tijdsmobiel naar het Europa van vandaag zouden vliegen. 

Ze zouden een heel ander continent zien. Groter, welvarender, stabieler. Duitsland herenigd, het IJzeren Gordijn verdwenen. Met nieuwe lidstaten als Spanje, Portugal, Tsjechië, Kroatië. Destijds dictaturen, nu landen waar onze vrijheden ook vanzelfsprekend zijn geworden. Mede dankzij nauwe trans-Atlantische samenwerking. Een continent waar volop handel wordt gedreven. Waar met een gemeenschappelijke munt wordt betaald. Waar ruzies niet worden opgelost met wapengekletter maar bij de rechter, of aan de vergadertafel. 

Je hoeft geen tijdreiziger te zijn om de grote voordelen van Europese samenwerking te zien.  De Europese Unie van 2017 is een veilige haven in een roerige wereld. Niet voor niets proberen duizenden ons continent te bereiken. Samen sterker, dat lijkt zeker nu het devies. Nu 'America First' de lijfspreuk is van president Trump en Europa weer lijkt teruggeworpen op zichzelf. Nu ten oosten Rusland zich roert, ten zuiden oorlog woedt en klimaatverandering ons voor problemen stelt...   

Dus als Marty en Doc zouden horen dat juist nu het vertrouwen in de EU daalt, dan denk ik dat ze zich achter de oren zouden krabben.  Ik zou ze aanraden het land in te gaan. Dan kunnen ze heel uiteenlopende verhalen horen. Verhalen van mensen die zien hoe snel de wereld verandert, en die proberen grip op hun leven te houden. 

Enerzijds de kleine bloemenexporteur, die blij is dat hij zijn tulpen in 27 landen kan verkopen zonder dat ze bij de grens staan te verpieteren. Dat levert winst, groei en banen op.  Maar ook de vrachtwagenchauffeur, die niet meer kan opboksen tegen goedkope concurrentie uit Litouwen; hij verliest zijn baan. 

En dan de bakker op de hoek. Hij is failliet gegaan tijdens de crisis, toen de bank hem geen krediet meer wilde geven - dezelfde bank die met belastinggeld moest worden gered. Of de vertwijfelde omwonenden van een groot azc. De vluchtelingencrisis gaat hun aan het hart maar ze herkennen hun eigen plaatsje niet meer. En het ging na de crisis net een beetje beter. Waarom houdt Nederland, net als Polen en Hongarije, niet gewoon de deur dicht?  Deze mensen sprak ik ook. Hun verhalen laten zien: onder de oppervlakte van dat welvarende en vreedzame Europa gaan aardig wat uitdagingen schuil. Uitdagingen die mensen raken.