'Gewelddadige politieagenten geen verdachte? Onzinnig!'

Van der Steur heeft dinsdag een wetsvoorstel naar onder meer de Raad voor de rechtspraak en het Openbaar Ministerie gestuurd. Politiemensen vallen nu nog onder hetzelfde strafrecht als burgers, waardoor ze hoge celstraffen kunnen krijgen als ze - ten onrechte - een verdachte neerschieten. Daar wil Van der Steur een einde aan maken.

,,In situaties waarin een ander kan terugtreden om te voorkomen dat hij geweld moet gebruiken om zichzelf te verdedigen, wordt van een politieagent juist verwacht dat hij in die situatie optreedt en actie onderneemt," vindt de minister.

Gevaar
Om die reden komt op schending van de geweldsinstructie van agenten een maximale celstraf van 3 jaar te staan of een boete van maximaal 20.000 euro. Die straf kan alleen worden opgelegd als er een dode is gevallen. Het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel door agenten leidt hooguit tot 2 jaar cel, is het voorstel. ,,Onzinnig," vindt strafrechtadvocaat Richard Korver. ,,Het gevaar bestaat dat politiemensen door deze wet minder terughoudend zullen worden met geweld."  

Korver staat de nabestaanden bij van Mitch Henriquez, die vorig jaar in Den Haag stierf na een nekklem van agenten. ,,Juist de politie moet heel zorgvuldig omgaan haar geweldsmonopolie," vindt Korver.  

Als agenten zich netjes aan de geweldsinstructie houden, mogen ze van Van der Steur niet meer voor de rechter worden gesleept. Dienders hoeven dan niet meer op een vonnis van de rechter te wachten, wat soms jarenlang duurt. ,,Die onzekerheid is slopend," zegt Albert Springer, bestuurder van de Nederlandse Politiebond (NPB). 

Versoepelen
Ali Ouaalit, die in 2012 zelf slachtoffer werd van politiekogels, is woedend over het wetsvoorstel. ,,Agenten krijgen een vrijbrief om in het rond te schieten," zegt hij. Ouaalit raakte verlamd nadat een agent in Rotterdam hem in de rug schoot. De politieman kreeg 1 maand cel. 

  ,,Het probleem is dat agenten in Nederland onvoldoende getraind zijn," vindt Ouaalit. ,,In plaats van de wet te versoepelen, kan de minister agenten beter meer laten oefenen. Ik weet zeker dat dit tot Amerikaanse toestanden leidt en dat er nóg meer slachtoffers gaan vallen."  

Agenten moeten zich al jaren houden aan de geweldsinstructie, die voorschrijft wanneer het gebruik van welke middelen gepast is. Zo kan worden geschoten op een verdachte die vuurwapengevaarlijk is, bij een levensbedreigende situatie of als iemand probeert te vluchten na een ernstig misdrijf.

Vanzelfsprekend
Voormalig korpschef Gerard Bouman van de Nationale Politie pleitte er eerder al voor dat agenten die geweld gebruiken juridisch anders worden beoordeeld dan burgers. ,,Verantwoording afleggen voor gehanteerd geweld blijft voor de politie een vanzelfsprekende zaak. Daarbij dient het niet te gaan om de vraag of wij een gewoon misdrijf pleegden, zoals doodslag of mishandeling," vond Bouman.

De VVD is enthousiast over het nieuwe wetsvoorstel van partijgenoot Van der Steur. ,,Agenten gelijk behandelen als criminelen doet geen recht aan hun speciale positie," aldus VVD-Kamerlid Ockje Tellegen. ,,Ze gaan niet van huis in de ochtend met het voornemen om hun wapen te trekken."  

Geen straf
De afgelopen jaren deden zich meerdere incidenten voor waar agenten bij waren betrokken. Zo werd er in 2012 onderzoek gedaan naar een schietpartij op station Den Haag Hollands Spoor waardoor de 17-jarige Rishi omkwam. Verder schoten twee agenten in 2013 met dodelijke afloop op de Rotterdammer Mike Stok. De schietende agenten kregen geen straf.  

En dan is er nog de zaak van de 42-jarige Mitch Henriquez uit Aruba. Hij overleed vorig jaar na gebruik van een nekklem bij zijn arrestatie tijdens een festival. De agenten die bij de arrestatie betrokken waren, staan dit najaar voor de rechter.  

Curieus
Hoogleraar rechtspsychologie Peter van Koppen noemt het nieuwe wetsvoorstel van Van der Steur 'curieus'. ,,Waarom moeten agenten een aparte positie krijgen?," vraagt hij zich af. ,,Rechters houden er nu al rekening mee dat een agent tijdens het werk snel in een lastige positie kan terechtkomen. Daarvoor hoeft de wet niet te worden veranderd. Dat is symboolpolitiek."