'Giraf doden heftig? En die Bambi bij Lidl dan?'
Het is hét taboe in Nederlandse dierentuinen: het afmaken van gezonde dieren. Directeur Marc Damen (44) van de Rotterdamse Diergaarde Blijdorp probeert momenteel zelf twee overtollige girafjes te slijten en vertelt openhartig over dit duivelse dilemma. ,,Euthanasie bij dieren dramatisch? Waarom?''
Delen per e-mail
In Kopenhagen zetten ze in de krant van zaterdag dat ze op maandag twee jonge beertjes gaan afmaken. Dat is daar volkomen geaccepteerd
De halve wereld was in 2014 in de ban van het publiekelijk ombrengen van het jonge girafje Marius in Kopenhagen. Het nog geen twee jaar oude langnekje mankeerde niets, schopte geen hommeles in de kudde. Maar het gevaar van inteelt lag op de loer. Nergens in Europa kon een nieuw thuis voor hem worden gevonden, en daarom moest het dier sneuvelen. Als klap op de vuurpijl gebeurde dit en plein public en werd zijn vlees aan de leeuwen gevoerd. Dierenactivisten stonden op hun achterste benen, en spraken vol afschuw over de in hun ogen morbide actie van de Deense dierentuin.
Zo niet Blijdorp-baas Marc Damen. In de vergaderzaal van de fraai gerestaureerde directeurswoning staat hij nog steeds pal achter de handelswijze van København Zoo. ,,Denen staan veel dichter bij de natuur, dat is een landbouwvolkje'', zegt hij. ,,Vikingen hè, die snappen dit soort dingen gewoon beter. In Kopenhagen zetten ze in de krant van zaterdag dat ze op maandag twee jonge beertjes gaan afmaken. En dat ze dus in het weekend voor het laatst te zien zijn. Dat is daar volkomen geaccepteerd.''
Openheid
In de Rotterdamse dierentuin worden jaarlijks 200 tot 250 autopsies op dieren die zijn overleden uitgevoerd, waarbij het in vijf tot tien gevallen om euthanasie van gezonde dieren gaat. Niet één kwam er in de publiciteit, terwijl Damen juist pleit voor meer openheid rond dit zo precaire thema. Recent nog moest een jong bizonstiertje in Blijdorp worden afgemaakt, omdat hij boventallig was. Met z'n twee jaar begon hij opstandig te doen tegen zijn vader en gedonderjaag in de kudde dreigde.
Damen: ,,Dat gedrag kan tot heel veel stress leiden in zo'n groep. Er kunnen vechtpartijen ontstaan, verwondingen. Ze kunnen elkaar zelfs doden met die horentjes. Dat wil je voorkomen. En omdat we het dier niet kwijt konden bij een andere, goede dierentuin, moesten we besluiten om hem af te maken.''
U gaat dus over leven en dood in Diergaarde Blijdorp?
,,Ja, maar dat doe ik ook als ik biefstuk koop in de supermarkt. Dan heb ik eveneens besloten dat daar een gezonde koe voor moet sterven. Overigens, ik wil er wel op wijzen dat het overgrote deel van de dieren - meer dan 95 procent - dood gaat omdat ze bijvoorbeeld zo ziek zijn dat de dierenarts besluit om hen uit hun lijden te verlossen.''
Er moet voor zo'n bizonstiertje toch ergens onderdak te vinden zijn in Europa?
,,Driehonderd professionele dierentuinen in Europa hebben met elkaar een lijst met vraag en aanbod. Op dag één zetten we ons stiertje daarop. Maar er is nooit naar hem gevraagd. Sterker nog: als je op die lijst kijkt, dan zie je dat er nóg dertig bizons worden aangeboden. Iedere dierentuin die een bizonstiertje krijgt, heeft hetzelfde probleem.''
Waarom fokt Blijdorp dan niet minder met dieren?
,,Voor veel dieren is het krijgen van jongen belangrijk. Als je een vrouwtje het baren en opvoeden van jongen ontneemt, dan doe je ook iets met het welzijn van zo'n dier. Die discussie hebben we hier al gevoerd en zelfs geïmplementeerd. Zo staat een aantal giraffen nu tijdelijk op de prikpil, maar om gezondheidsredenen kan dat niet al te lang.''
Het bizonstiertje werd dus afgemaakt. Hoe gaat dat?
,,Het doden van een bizon gebeurt zoals bij een koe in een slachthuis. Eerst zetten we hem apart. De bizon wordt met een zogenoemd schietmasker met een pen in de hersenen bewusteloos gemaakt. Daarna snijden we de halsslagader door en bloedt het verdoofde en bewusteloze dier dood. Daarvan merkt hij zelf dus niets meer. Dit is feilloos, een humane manier. Al zal niet iedereen dit met me eens zijn, het is in elk geval pijnloos.''
Dat is dan een dramatische beslissing?
,,Dramatisch? Waarom?''
Omdat u een dier liever in leven houdt?
,,Ja, als het onder goede omstandigheden gebeurt wel.''
Is dat nog een zware discussie geweest?
,,Nee. Er zijn vier partijen betrokken bij het besluit om een gezond dier te doden: de dierverzorgers, de dierenarts, de hoofdverzorger en ik. Die moeten alle vier zeggen: we hebben er alles aan gedaan. En dit is de beste optie. Over iedere bizon praten we apart en ik heb het laatste woord.''
U zei net dat dit soort dingen in Denemarken geaccepteerd is. Hoe ver gaan ze daarin?
,,Nou, in het restaurant van de dierentuin staat gewoon zebra op het menu. Dat zou in Blijdorp ondenkbaar zijn.''
Heeft u dat gegeten?
,,Jazeker. Lekker. Wat is daar mis mee? De zebra's zijn gefokt in Zuid-Afrika en hebben daar een prachtig leven gehad. Ze zijn heerlijk buiten geweest, beschermd tegen roofdieren. Als ze ziek waren, kwam er een dierenarts. Een luizenleventje.''
Als wij hier dezelfde mentaliteit hadden als de Denen, zou u het morgen dan doen: een publieke euthanasie?
,,Nee, in Nederland zijn we daar nog niet aan toe. En ik ook niet. Ik ben ook Nederlander, en dat is voor mij nog een brug te ver.''
Maar u eet wel een broodje zebra? Dus u bent er wel aan toe, zou je zeggen...
Weifelend: ,,Ik vind het nu nog niet nodig...moeilijke vraag. Ik zat dat te eten en dacht: dit is een guilty pleasure. Wel een beetje stout. In Nederland doen we hypocriet, want in oktober en november hebben we hier tenslotte het wildseizoen. Dan eten we met z'n allen ook herten en zwijnen, alles wat er op de Veluwe is weggeschoten. Dat is inmiddels volkomen geaccepteerd. Het ligt bij de Albert Heijn, het ligt bij de Lidl. Daar hoor ik niemand over. Ach, wat zielig, dat hertje Bambi. Die stap hebben we hier dus wél gemaakt.''
Het bizonstiertje is aan de leeuwen gevoerd. Werd hij onherkenbaar gemaakt om boze reacties van het publiek te voorkomen?
,,Nee hoor, je kunt hem herkennen en da's helemaal niet erg. Dat is voor ons heel gewoon, en dat communiceren we ook. Alleen niet vooraf.''
Dat is het verschil met Kopenhagen?
,,Het verschil met Kopenhagen is dat ze daar publiek bij het opensnijden van de giraf lieten zijn. Vervolgens zagen de mensen hoe hij aan stukken werd gesneden en aan de leeuwen werd gevoerd. Wij hebben nog nooit voor dat dilemma gestaan. Tot nu toe konden we onze giraffen altijd kwijt aan andere dierentuinen. Maar het kan zomaar een keer gebeuren dat dit niet lukt. Er staan inmiddels 44 giraffen op de Europese lijst, omdat ze niet meer houdbaar zijn in de groep. Oók twee hengstjes van ons, want we hebben te veel mannetjes.''
Als geen dierentuin jullie girafjes wil, moeten ze dan dood?
,,Ja, maar we proberen dat zo lang mogelijk uit te stellen. We proberen ze kwijt te raken aan een goede dierentuin. Niet aan een circus of zo."
Als ze moeten worden afgemaakt, is dat dan al binnenkort?
,,Zou kunnen. We hebben hier al over vergaderd. Als dat moment daar is, dan zijn wij er klaar voor. Dan gaan wij het publiek daarin meenemen, door vooraf al uit te leggen wat we gaan doen. Want onze giraffen hebben wel allemaal een naam. We gaan dat niet verdoezelen. Het is gewoon een eerlijk verhaal.''
Heftig toch?
,,Niet heftiger dan bij bizons.''
Waarom denkt u langer na over het lot van giraffen?
,,De dood van een bizon is al meer geaccepteerd dan van een giraf. Wij doen iets waar we 100 procent achter staan. We hebben niets te verbergen. Wat we wel kunnen is verder werken aan acceptatie.''
Misschien toch ooit een publieke sectie in Blijdorp, zoals in Kopenhagen bij de Deense giraf Marius?
,,Nee. Wat ik zou willen is dat iedereen die vlees eet, eens in een slachthuis gaat kijken. Dan ben ik benieuwd hoeveel vleeseters we dan nog hebben. En het haalt de hypocrisie weg. In Frankrijk of Spanje liggen de kippen compleet met kop en poten in de koeling van de supermarkt. Bij ons moet het allemaal kipfilet zijn. Je moet vooral niet herkennen dat het vroeger een dier was. Da's eng. We zijn dol op gehakt in Nederland. Nou, hoe ondefinieerbaar vlees wil je hebben?''
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Franse journalist vecht voor zijn leven op ic na aanval jeugdbende, verdachte (21) opgepakt
Een Franse journalist ligt in kritieke toestand op de intensive care nadat hij afgelopen weekend in de noordoostelijke stad Reims ernstig werd mishandeld door een groep van ongeveer tien agressieve jongeren. Dat gebeurde terwijl hij verslag wilde doen van een mogelijk massale vechtpartij tussen tientallen mensen. Een 21-jarige jongeman is beschuldigd van poging tot moord, een tweede verdachte is geïdentificeerd en wordt naar verluidt een dezer dagen aangehouden. -
De showrooms zijn weer open, maar ‘Proefrit aan huis is een blijvertje’
Hoewel het weer is toegestaan om fysiek autoshowrooms te bezoeken – zij het beperkt en op afspraak – zal een proefrit aan huis populair blijven. Dat verwacht autozoekwebsite AutoTrack.nl naar aanleiding van een onderzoek onder autokopers. ‘Corona was de aanleiding voor dit idee, maar steeds meer mensen kiezen voor service en gemak van een proefrit op locatie.’ -
Breng foto's van je (over)grootouders tot leven met deze nieuwe techniek
Kijk jij wel eens naar foto's van je (over)grootouders en vraag je je daarbij af hoe ze in het echt bewogen en lachten? Met een nieuwe functie van MyHeritage, een stamboomservice uit het Verenigd Koninkrijk, is dat nu mogelijkheid geworden. Op die manier kun je je voorouders zien als nooit tevoren. -
Amanda Balk: ‘Ik ga Afrojack niet smeken ons dochtertje te bezoeken’
De deuren bij Amanda Balk staan wagenwijd open als dj Afrojack hun dochtertje Vegas (8) wil bezoeken. Maar dan moet hij wel zélf het initiatief nemen, zegt de realityster tegen FHM. ,,Ik vind dat de haat naar mij toe nooit groter moet zijn dan de liefde naar je kind.’’ -
PREMIUMRecensie/video
De kracht van Jeangu’s lied is ook meteen de zwakte
Jeangu Macrooy presenteerde vanavond zijn inzending voor het Eurovisie Songfestival 2021: Birth of new age. Wint Nederland met dit nummer voor de tweede keer op rij het liedjesfestijn? Onze recensie: ‘De kracht van het nummer is ook de zwakte.’
-
PREMIUM
Vrouwen die ergens iets van vinden, kunnen rekenen op digitale kots van sneue rukkertjes
Linda Akkermans schrijft drie keer per week over wat haar bezighoudt. -
Update
Duitsland verlengt lockdown tot eind maart, stapsgewijs nieuwe versoepelingen
De lockdown in Duitsland wordt verlengd tot zeker 29 maart. Dat hebben bondskanselier Angela Merkel (CDU) en de ministers-presidenten van de zestien deelstaten woensdagavond afgesproken. Er komen vanaf maandag stapsgewijs nieuwe versoepelingen. -
Koken & eten
In deze kibbeling van Albert Heijn zit geen flinter vis (wel rijst en mais)
Het aanbod aan visvervangers op de markt is nog klein. Er is zalm van soja en visvrije tonijn, maar vergeleken bij vleesvervangers blijft het aanbod nog ver achter. Albert Heijn maakt vandaag bekend kibbeling te gaan verkopen zonder vis.