Het opwindende meesterwerk van een 90-jarige

Als leesverslaafde dwaal ik geregeld rond in de boekwinkel – snuffelend, titels scannend, af en toe een boek oppakkend, achterkanten lezend, de jongens en meisjes die hier de verkoop regelen bevragend: ,,Wat is het nieuwste, wat is het mooiste, wat is het spannendst, wat mag ik niet missen, wat lees je zelf op het ogenblik?’’ En ga zo maar door. Ik bekijk nog meer titels en vraag of er al een vertaling is van de verhalenbundel van A.M. Homes.

,,De vertaling! Goeie vraag.’’

In dit gezegende land is vrijwel elk boek in een andere taal binnen afzienbare tijd te koop in een hoogwaardige vertaling. Je kunt rustig vaststellen dat vertalers de ramen en deuren naar de wereldliteratuur wijd openzetten en ons in staat stellen kennis te nemen van alles wat nieuw is in boekenland.

Ik vroeg Elly Schippers, zojuist tijdens de jaarvergadering van de Auteursbond – de beroepsvereniging van schrijvers en vertalers – benoemd tot erelid, of ze ooit een bestseller had vertaald. ,,Jawel’’, zei ze, ,,Het Lot van de familie Meijer, van Charles Lewinsky. Daarvan zijn 350.000 exemplaren verkocht.’’ Ook kreeg ze de Europese Literatuurprijs voor de vertaling van Een handvol sneeuw van Jenny Erpenbeck. En ze vertaalde werk van Arthur Schitzler, van Joseph Roth...

Ik vraag haar wanneer bij haarzelf de vlam in de vertalers-pan slaat. Elly’s gezicht gaat stralen: ,,Ach, zojuist heb ik een prachtig klein boek vertaald: De Verloren Toon van Lida Winiewicz, geschreven door een 90-jarige zangeres, die tijdens haar aanvankelijke opleiding tot zangeres door haar joodse afkomst in de oorlog een verbod om te zingen krijgt opgelegd, waardoor zij niet meer in staat is de hoge ‘G’ te zingen. Zelf zegt zij hierover: ,,Het schijnt dat je ook kunt leven zonder te kunnen zingen.’’

Elly raakt van dit boek werkelijk opgewonden, iets wat ik herken. Wanneer ik zelf een boek lees waarvan ik vind dat iedereen, echt iedereen, het nú, ogenblikkelijk en wel direct moet lezen, ontaard ik in een dreigende akela die niet gedoogt dat iemand nog ergens anders belangstelling voor heeft. Dat dit unieke, wonderschone werk zonder uitstel moet worden gekocht en gelezen. En vervolgens voor de hele familie en vriendenkring moet worden aangeschaft, zodat we na lezing er ook nog met zijn allen over kunnen praten. In Elly’s nog net niet overslaande stem hoor ik de meedogenloze klank resoneren als zij mij maant De verloren toon aan te schaffen.

Dus reken ik haastig onze consumpties af, stop het papiertje snel in mijn tas en ren naar de boekwinkel om dit kleine meesterwerk aan te schaffen. Om bij thuiskomst er niet van op te kijken, dat Elly mij vóór was: De Verloren Toon ligt al in mijn brievenbus.