Limburgse tongval
Worden mensen gediscrimineerd op basis van hun uitspraak? Dat zou kunnen, zegt Van Ours. ,,Een andere verklaring kan zijn dat ze minder productief zijn. Een klantenservicemedewerker met een zwaar Limburgse tongval kan zich lastiger verstaanbaar maken dan een collega die ABN spreekt.''

Vooroordelen over mensen die 'plat' praten spelen waarschijnlijk een rol, zegt Gerbert Kraaykamp, hoogleraar sociologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij concludeerde eerder al dat mensen die zijn opgevoed met een dialect, het minder ver schoppen in hun werk en op school. ,,Anderen beschouwen mensen met een dialect als minder slim en ontwikkeld, als boeren. Zulke vooroordelen zitten ook in het hoofd bij managers die over salarissen beslissen.''

Dat beaamt recruiter Ramon de Meijer. ,,Werkgevers zullen het niet snel toegeven, want discriminatie is verboden. Maar in de praktijk merken wij dat mensen met een oostelijk of zuidelijk accent bij sollicitaties in het nadeel zijn. Zeker als het gaat om een salesfunctie of een baan als woordvoerder.''

Grapjes
Bart Horstman (26) werd ondanks zijn zwaar Twentse accent wel aangenomen op de communicatieafdeling van een handelsonderneming in Almere. Al snel merkte hij dat zijn dialect hem in de weg zat. ,,De eerste vraag was vaak: waar kom jij vandaan? Collega's maakten grapjes over mijn accent of gingen het nadoen. Daar kan ik best tegen, maar ik zag het wel als ondermijning van mijn kennis.''

Horstman besloot daarom vorig jaar logopedielessen te nemen. Zijn werkgever bood aan die te betalen.

Spraakles
Logopediste Lilian Walker uit Amsterdam helpt regelmatig werknemers die door hun baas naar spraakles zijn gestuurd. Haar praktijk is gespecialiseerd in mensen die van hun accent af willen - buitenlanders die hun Nederlandse uitspraak willen verbeteren, maar ook Limburgers, Friezen en geboren Amsterdammers. ,,Het gaat vaak om mensen met een goede baan. Zoals een man die van onderaf was opgeklommen in het verzekeringswezen. Toen hij gesprekken op directieniveau moest voeren, kreeg hij het verzoek om iets aan zijn platte Amsterdams te doen.''

Autoriteit Voormalig docent Kees (60, niet zijn echte naam) uit Breda stapte een paar jaar geleden zelf naar een logopedist. Sinds hij zijn geboorteplaats Sittard op zijn 18e verliet, beschouwt hij zijn Limburgse dialect als een last. ,,Dat er in een nieuwe werkomgeving even grapjes over worden gemaakt, oké. Maar sommige collega's hielden dat jaren vol.''

Eén keer werd hij bij een sollicitatie zelfs afgewezen wegens zijn accent. ,,De schoolleiding meende dat ik daardoor niet genoeg  autoriteit zou hebben over vmbo-leerlingen. Ik stond toen al dertig jaar voor de klas!'' In zijn geval haalden de logopedielessen weinig uit. ,,Het Limburgs zit zo diep ingebakken. Ik heb me er maar bij neergelegd.''

Serieuzer
Voor Bart Horstman waren ze wel een succesvolle investering. Sinds hij minder Twents praat, wordt hij voor zijn gevoel serieuzer genomen in zijn werk. ,,Ik ben ook zelfverzekerder. Als mensen nu vragen waar ik vandaan kom, zeg ik: ik woon in Amsterdam.''

Is het beter om kinderen niet met een dialect op te voeden? Die conclusies willen de wetenschappers niet trekken. ,,Maar als je wilt dat je kind het later ver schopt, is een tweetalige opvoeding heel belangrijk'', zegt Kraaykamp. ,,Thuis kun je gerust dialect spreken, maar leer je kind aan dat het in een andere context beter is om Nederlands te spreken.''

Een dialect spreken naast zuiver Nederlands kan ook juist een pré zijn, is de ervaring van recruiter De Meijer. ,,Een arts in Maastricht die ook Limburgs spreekt, wint eerder het vertrouwen van patiënten. Zo kan het voor een autoverkoper in Twente ook een voordeel zijn om bij lokale klanten naar het Twents om te schakelen.''

Horstman heeft nog altijd een licht Twentse tongval. Bewust. ,,Ik wil mijn afkomst niet verloochenen. Bij mensen uit het Gooi hoor je ook waar ze vandaan komen. Daar maakt niemand een punt van.''