Tientallen automobilisten die regelmatig dronken achter het stuur kruipen, hebben zelf een alcoholslot in de auto laten installeren. © ANP

Mislukt alcoholslot kost de staat vele miljoenen

De Nederlandse staat heeft 450.000 euro uitgekeerd aan 391 automobilisten die een alcoholslot hadden. Daarnaast claimen elf mensen tienduizenden euro's immateriële schade.

Marcia Nieuwenhuis 06-10-16, 06:02 Laatste update: 07-10-16, 03:01

De totale kosten van het inmiddels afgeschafte alcoholslot, bedragen bijna vijf miljoen euro. Deze bedragen heeft het ministerie van Infrastructuur en Milieu vrijgegeven op verzoek van deze krant.

Bij een alcoholslot moet een bestuurder eerst blazen. Als hij drank op heeft, start de auto niet. De Raad van State haalde in maart vorig jaar een streep door deze methode. Volgens de hoogste bestuursrechter van het land mogen overtreders niet én door het Centraal Bureau voor Rijvaardigheidsbewijzen én door de strafrechter worden bestraft.

Als gevolg van de uitspraak keerde de Staat aan 391 personen in totaal zo'n 450.000 euro compensatie uit. ,,Die bestaat uit feitelijke kosten zoals de kosten voor het alcoholslot, vergoedingen voor het Centraal Bureau voor Rijvaardigheidsbewijzen en nieuwe rijbewijzen'', aldus woordvoerder Marianne Wuite van het ministerie Infrastructuur en Milieu.

Baan
Daarmee komen de kosten van het alcoholslot op een kleine vijf miljoen euro. Naast de compensatie is de Staat 2,7 miljoen euro kwijt aan de ontwikkeling van het slot en 1,6 miljoen euro aan juridische kosten.
Mogelijk loopt dat bedrag nog op, want minstens elf mensen claimen nóg eens tienduizenden euro's. Zij verloren door het alcoholslot bijvoorbeeld hun baan. Onder hen is de 45-jarige vrachtwagenchauffeur Hans van Westerop uit Wognum. Hij eist los van de feitelijke kosten een schadevergoeding.

Je hebt geen werk meer, kunt de hypotheek niet betalen, moet je huis uit
Geertjan van Oosten

Vrachtwagenchauffeur Hans van Westerop kon 2 jaar en 8 maanden niet werken. Hij claimt tienduizenden euro's immateriële schade. © Dingena Mol

Buitenproportioneel
,,Ik heb bij het CBR een schadeclaim ingediend van 57.000 euro, aan onder meer gederfde loonkosten en advocaatkosten.'' Van Westerop - die naar eigen zeggen één keer lam achter het stuur zat - werd gepakt in zijn personenwagen. Maar omdat alcoholsloten niet in vrachtwagens konden worden ingebouwd, mocht hij daarin niet rijden en kon de beroeps- chauffeur niet werken. Van Westerop zat 2 jaar en 8 maanden thuis.

Volgens Van Oosten Advocaten, die ook de belangen van Van Westerop behartigt, voelt iedereen aan dat alcoholrijders bestraft moeten worden, 'maar is wat het alcoholslot veroorzaakt buitenproportioneel'. Geertjan van Oosten spreekt van een domino-effect: ,,Je hebt geen werk meer, kunt de hypotheek niet betalen, moet je huis uit. Zo kom je in een vicieuze cirkel terecht.'' De kans dat mensen die hun hele leven als beroepschauffeur hebben gewerkt nog een baan vinden in de sector is volgens hem bovendien 'gering'. ,,Want daar heb je natuurlijk een rijbewijs voor nodig.''

Testcase
Van Oosten Advocaten ziet de zaak Van Westerop - die inmiddels dolblij is dat hij weer op een truck mag rijden - als testcase, om vast te stellen of meer cliënten recht hebben op immateriële schadevergoeding.
Van Oosten krijgt bijval van Paul Verweijen van Cleerdin & Hamer Advocaten, die tot aan de Hoge Raad over het alcoholslot procedeerde. Net als de Raad van State vond ook de hoogste rechter het alcoholslot een dubbele straf. ,,Ik heb wel een paar honderd mensen gesproken die zo buitensporig werden aangepakt. Dit is een schoolvoorbeeld van onrechtvaardigheid.''

Als het de overheid geld kost, zegt de minister ineens: dan kappen we ermee
Geertjan van Oosten

Grootste fout
Het ministerie benadrukt dat de meeste claims totnogtoe hooguit gedeeltelijk zijn toegewezen dan wel afgewezen. Grootste fout vindt Verweijen dat ook na de kritiek van de Raad van State de straf bleef staan voor oude gevallen. ,,Minister Schultz van Haegen deed dat zogenaamd met een beroep op de veiligheid, maar ik had toen al de indruk dat het een ordinaire geldkwestie was.'' De brief die zij op 21 september naar de Kamer stuurde bewijst dat volgens Verweijen. Daarin schrijft zij dat omdat het 'voor de huidige leverancier van alcoholsloten verliesgevend is geworden' het 'dus onvermijdelijk is dat het huidige alcoholslot wordt beëindigd'.

Goedkope politiek
Advocaat Van Oosten noemt dit 'een dramatische vorm van goedkope politiek'. ,,Als het de overheid geld kost, zegt de minister ineens: dan kappen we ermee. In feite zegt zij: de verkeersdoden die wij met het alcoholslot voorkomen, willen wij niet voor onze rekening nemen.''
Vandaag debatteert de Tweede Kamer over het alcoholslot.