Nu de meest makkelijke olie en gas lijkt opgepompt uit de 270 velden op de Noordzee en de olieprijzen zijn gekelderd, sluiten steeds meer gas- en olieproducenten hun putten en vliegen hun medewerkers naar het vaste land. Voor talloze boorplatforms dreigt de komende tien jaar  ontmanteling, want de exploitanten zijn wettelijk verplicht verlaten installaties op te ruimen. 

De gas- en olieproducenten zien dit met lede oge aan: Met het verdwijnen van de boorplatforms vergaat de kans om de resterende olie- of gas ooit nog op te pompen. Die is geld waard: in de bestaande Noordzee-bodem zit nog circa 285 miljard kuub gas, voldoende om heel Nederland zeven jaar te laten douchen, koken en wassen. Het kabinet verdient er jaarlijks circa 1,3 miljard euro mee. En als de prijzen weer gaan stijgen is dat nog veel meer.

Ander voordeel van Nederlands Noordzee-gas: we blijven langer energie-onafhankelijk en hoeven minder snel bij landen als Rusland aan te kloppen voor gas.  

Vandaar dat TNO en NOGEPA, de vereniging van Nederlandse olie- en gasproducenten, nu met een omvangrijk plan komen. Het idee: laat de 150 booreilanden op de Noordzee zo veel mogelijk staan en gebruik ze voor de ontwikkeling van offshore windparken en verdere vergroening.

Schadelijke uitstoot
Hoe de booreilanden dan dienst kunnen doen? Door ze aan te sluiten op nog te bouwen windparken. Die kunnen fungeren als back up voor als het niet waait, stelt René Peters, directeur Gas Technology van TNO. Daarnaast kunnen ze overtollige windenergie afnemen. ,,Boorplatforms wekken met generatoren hun eigen stroom op uit het opgepompte gas. Dat zorgt voor uitstoot van CO2, zwaveldioxide en stikstofoxides tot gevolg." Als ze windstroom gebruiken, is er geen schadelijke uitstoot meer.

Misschien wel het belangrijkste: de tientallen booreilanden kunnen worden ingezet worden om een uitgebreid stroomnetwerk in de Noordzee op te bouwen. De parken die tot 2023 in het kader van het Energieakkoord worden neergezet staan nog dicht bij de kust. Peters: ,,De verwachting is dat ze in de toekomst steeds verder op zee komen te staan." 

Den Helder
Probleem is dat het extreem kostbaar is om stroom van ver op zee aan land te brengen. Om te voorkomen dat veel elektriciteit bij hettransport verloren gaat, moet de stroom bij afstanden groter dan 50 kilometer eerst van wisselstroom naar gelijkstroom worden omgezet. In Duitsland is hoogspanningsbeheerder TenneT al 800 miljoen euro aan de bouw van de benodigde transformatorstations kwijt.   

Door een deel van de platforms tot transformatorstation om te bouwen en kabels van booreiland naar booreiland te leggen kan het aanmerkelijk goedkoper. Op die manier wordt zelfs het noordelijkste deel van ons continaal plat - honderden kilometers boven Den Helder - bereikbaar voor windparken op zee. Dan kan een aansluiting gemaakt worden met de Noorse hoogspanningskabel die daar al ligt.  

Al met al kunnen olie- en gassector en de windindustrie van elkaar profiteren, menen de NOGEPA en TNO. ,,Infrastructuur die je afbreekt komt nooit meer terug," zegt secretaris-generaal Jo Peters van de NOGEPA, de olie- en gasindustrie in Nederland. ,,De komende decennia blijven fossiele brandstoffen nodig. Nederlands aardgas is geld waard voor onze economie."  
Slopen peperduur
En zo zijn er meer voordelen, want het afbreken van platforms is peperduur. Een klein onbemand eiland slopen kost al 10 miljoen euro, voor gigantische platforms als een Brent-booreiland waar honderden mensen op werken, lopen de kosten op tot wel 100 miljoen euro, aldus René Peters van TNO. Het gaat om miljarden euro's. ,,Het grootste deel komt bij de overheid terecht die vaak mede-aandeelhouder is via staatsdeelneming EBN."

,,Als industrie willen wij onderzoeken of we slim kunnen meebetalen aan het aanleggen van de infrastructuur voor windparken op zee," zegt NOGEPA-baas Peters. ,,Zij hebben komende jaren miljarden nodig voor de opbouw van een power grid, onze velden worden juist afgebouwd. Er zijn wellicht voor iedereen voordelen te halen."  

Inmiddels zijn TNO en NOGEPA in gesprek met de ministeries van Economische Zaken en I&M over het plan. Ook wordt gesproken met hoogspanningsnetbeheerder TenneT, Natuur & Milieu, windenergiebranche NWEA en Siemens.  TenneT-baas Mel Kroon spreekt van een interessant plan. ,,Hier moeten we serieus naar kijken of het mogelijk is."   

Groot-Brittannië
Om het plan mogelijk te maken willen olie- en gasproducenten onder meer dat het kabinet bestaande regelgeving aanpast. Zo krijgt windenergie nu alleen subsidie (17 cent per kilowattuur) voor stroom die aan land wordt gebracht. ,,Die subsidie zou ook moeten gelden voor elektriciteit die van windparken naar boorplatforms gaat, zodat die stroom niet duurder is."   

Het plan lijkt in het straatje van minister Kamp (EZ) te passen. In augustus maakte hij in het AD bekend te bestuderen hoe hij de industrie kan verleiden het Noordzee-gas tot de laatste druppel op te pompen. Hij denkt daarbij aan fiscale stimuleringsmaatregelen die premier Cameron in Groot-Brittannië recent ook heeft doorgevoerd. Gasbedrijven investeren in het Engelse deel van de Noordzee nu miljarden extra.