Politie in Nederland: soft doch rechtvaardig

Iedere puber in de jaren 60 wist: voor de politie moet je uitkijken. Iedere puber anno 2016 ziet op YouTube: de politie kun je gewoon uitlachen. In een halve eeuw is er veel veranderd. De jeugd daagt uit, maar de tijd dat agenten er met gestrekt been ingingen, is voorbij.

Verstandig en ingetogen
,,De politie mept er niet meteen op los, maar handelt verstandig en ingetogen'', zegt socioloog Jaap Timmer (VU Amsterdam). ,,Dat is anders dan in Frankrijk, waar de politie door hard optreden juist burgers van zich vervreemdt. Misschien is dat mede de verklaring dat sommige lui daar ontsporen.''

Niet dat Nederland geen ontspoorde lui heeft. Neem de Turkse 'treitervloggers' in Zaandam die agenten belachelijk maken, de beledigende teksten van rapper Boef, jongeren in Amersfoort die zich massaal tegen de politie keren als een van hen wordt aangehouden. Timmer: ,,De angry young Turken in Zaandam zijn de provo's van toen. De dynamiek in de samenleving verandert. De politie verandert mee, maar trager en meer schoksgewijs.''

Etiket 'te soft'
Nederlanders plakken na dit soort incidenten graag een ander etiket op de politie: te soft. Ze vinden de politie wel fatsoenlijk, behulpzaam en betrouwbaar, blijkt uit imago-onderzoek van de Stichting Maatschappij en Veiligheid (2013). Maar een derde vindt dat de politie totaal niet zichtbaar, flexibel en gezaghebbend is.

Op het gebied van daadkracht valt nog veel te verbeteren, is de conclusie. Een ruime meerderheid vindt dat er te weinig respect is voor de politie en dat die te weinig gezag uitstraalt. ,,Burgers zien de politie als goedwillend en sociaal vaardig. Maar er is ernstige twijfel over de effectiviteit om misdrijven op te lossen'', zegt politiehistoricus Guus Meershoek (Universiteit Twente). ,,Het publiek vindt dat de politie te makkelijk over zich heen laat lopen.''