‘Rijkste 1 procent stoot twee keer zoveel CO2 uit als armste helft wereldbevolking’

Tussen 1990 en 2015 was de rijkste 10 procent van de wereldbevolking verantwoordelijk voor 52 procent van de CO₂-uitstoot. De rijkste 1 procent hiervan, ongeveer 63 miljoen mensen, nam in die jaren 15 procent van de uitstoot voor zijn rekening. De armste helft van de wereldbevolking was verantwoordelijk voor slechts 7 procent.

,,De transportsector is een hele grote veroorzaker”, aldus Oxfam-klimaatexpert Bertram Zagema. ,,Voor de bovenste 1 procent geldt dat nog meer dan voor de top 10 procent. De rijkste 1 procent zijn 63 miljoen mensen. Daar zitten echt niet alleen maar mensen met privéjets tussen, maar juist veel reizigers die voor lijndienstvluchten kiezen. Dat zijn ook heel wat Nederlanders, denk ik.”

Door coronamaatregelen, zoals lockdowns in verschillende landen, verminderde de CO₂-uitstoot de afgelopen tijd, maar doordat er wordt versoepeld stijgt deze nu weer snel. Als deze koolstofemissies niet jaar na jaar dalen, is de verwachting dat tegen 2030 de maximale hoeveelheid CO₂-uitstoot wordt bereikt om de opwarming van de aarde tot 1,5 graad te beperken. In 2020 is de aarde met nog ‘slechts’ 1 graad Celsius opgewarmd, wat volgens Oxfam al tot uiting komt met onder meer dodelijke cyclonen in India en Bangladesh, sprinkhanenzwermen in Afrika en hittegolven en bosbranden in Australië en de Verenigde Staten.

Het onderzoek van de organisaties schat in dat een mondiale temperatuurstijging tot boven de 1,5 graden Celsius in de komende tien jaar voorkomen kan worden, als de rijkste 10 procent van de wereldbevolking 90 procent minder uitstoot. ,,Dit ziet er vooral uit als minder vliegen, maar daarmee kom je er nog niet”, licht Zagema toe. ,,Ook hebben we CO₂-belastingen en groene investeringen in alternatieve vervoerswijzen nodig.”

Zagema beaamt dat de vermindering van negentig procent een fors en mogelijk onrealistisch doel is. ,,We zetten hiermee een grote uitdaging”, geeft hij toe. ,,Je zou dan heel snel, heel veel moeten investeren. De reductie van 90 procent halen we misschien niet, maar het moet zeker mogelijk zijn om voor 2030 de doelstelling van de Europese Commissie te behalen. Daarmee moet binnen 10 jaar in Europa 55 procent minder uitgestoten worden.”

Volgens Zagema ligt de verantwoordelijkheid voor de klimaatproblemen vooral bij de politiek. ,,Het is belangrijk je stem te gebruiken om daar druk te zetten”, legt hij uit. ,,De politiek moet uiteindelijk met de oplossing komen. Daarnaast help je door jezelf ervan bewust te zijn waar de grootste uitstoot zit. Denk daarmee aan vliegvakanties, woon-werkverkeer, vleesconsumptie en mode.”

,,Nederland is binnen Europa behoorlijk invloedrijk en Europa is niet klein”, zegt de klimaatexpert over wat wij voor de wereld kunnen betekenen. ,,Het is belangrijk dat we voorop lopen en laten zien aan de rest van de wereld hoe het wel kan. We zijn klein, maar kunnen wel leiderschap tonen. Het kan als we dit samen als Europa doen en ons niet af laten leiden door wat er in andere landen gebeurt. We moeten daar onze eigen verantwoordelijkheid voor nemen.” 

Tussen 1990 en 2015 zijn de wereldwijde jaarlijkse koolstofemissies meer dan verdubbeld, zo laat Oxfam weten. ,,Decennia van overheidsbeleid gericht op eindeloze economische groei hebben ons aan de rand van een klimaatramp gebracht”, aldus Oxfam-klimaatexpert Bertram Zagema. ,,Terwijl de overconsumptie van een rijke minderheid de klimaatcrisis verder aanwakkert zijn het vooral de armsten in ontwikkelingslanden die de prijs betalen. Dit zie je bijvoorbeeld in de Hoorn van Afrika waar door extreme hitte oogsten mislukken.”