Seksuele wantoestanden hulporganisaties 'topje van de ijsberg'

De komende tijd zullen meer misstanden aan het licht komen bij internationale hulporganisaties, zoals bij Oxfam en Plan International. Dat vreest minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking).

Edwin van der Aa 23-02-18, 07:30

,,We zien waarschijnlijk nu pas het topje van de ijsberg, dus we moeten snel handelen'', zegt de minister tegen deze krant. ,,Ik vrees dat we nog veel meer van dit soort dingen zullen horen.''

De bewindsvrouw noemt de seksuele wantoestanden bij meerdere internationale hulporganisaties 'verschrikkelijk en schandalig'.

Seksfeestjes

Oxfam Novib raakte in opspraak vanwege seksfeestjes na een aardbeving in Haïti. Daarna zijn bij de hulporganisatie 26 andere zaken gemeld. Gisteren werd bekend dat bij Plan International, het vroegere Foster Parents, tussen juli 2016 en juli vorig jaar minstens zes kinderen het slachtoffer zijn geworden van seksueel misbruik. Ook zouden er minstens negen gevallen van seksuele intimidatie of ander ongepast gedrag hebben plaatsgevonden.

Kaag heeft Nederlandse hulporganisaties die door haar ministerie worden gefinancierd, om opheldering gevraagd. Ze moeten laten weten hoe ze deze seksuele wantoestanden aanpakken, deze voorkomen en of de schuldigen worden vervolgd.

Fantastisch werk

De minister snapt de neiging van mensen om hun lidmaatschap op te zeggen, maar roept op tot kalmte. Kaag: ,,Het is belangrijk om rustig te blijven. Je moet ook bedenken dat ontzettend veel mensen al jaren veel goed werk verrichten. Noodhulporganisaties blijven hard nodig en het merendeel doet fantastisch werk.''

,,Het kan niet zo zijn dat de hulpverleners roofdieren zijn'', vervolgt Kaag, doelend op de seksuele uitspattingen van de daders. ,,Zero tolerance is de boodschap. Wij gaan er alles aan doen om waar nodig strafrechtelijk te vervolgen.''

Ook gaat Nederland samen met andere landen een internationaal meldpunt voor dergelijke zaken instellen waar misstanden kunnen worden aangekaart.

Dilemma: blijven of opstappen?

Het is een duivels dilemma voor ambassadeurs van goede doelen: blijven ze hun nek uitsteken na een groot schandaal zoals nu bij Oxfam of lopen ze juist weg? Cabaretier en ambassadeur van Oxfam Dolf Jansen kiest voor het eerste.

Desmond Tutu had er genoeg van. De actrice Minnie Driver. En de Senegalese muzikant Baaba Maal. Alle drie waren ze ambassadeur van Oxfam. Maar na het seksueel misbruik tijdens de hulpacties in Haïti nadat het land was getroffen door een orkaan, vonden ze dat ze niet langer konden aanblijven. ,,Ik ben zeer teleurgesteld door de aantijgingen van immoreel en mogelijk crimineel gedrag'', zei Tutu.

Cabaretier Dolf Jansen worstelde met hetzelfde dilemma. Woensdagavond maakte hij in het tv-programma De Wereld Draait Doorbekend dat hij zal aanblijven als ambassadeur van Oxfam Novib. ,,Je kunt geen sector noemen waar het niet gebeurt'', verdedigde hij zich.

Volgens Jansen is hij vreselijk geschrokken, maar blijft hij Oxfam Novib steunen omdat het een Britse zaak is en Nederlandse medewerkers zich niet schuldig hebben gemaakt aan de wantoestanden. ,,Ik vind het vreselijk en verzet me met alles tegen dit soort dingen, maar ik zeg niet: die club deugt niet, goedemiddag, voor mij is het klaar.''

De cabaretier neemt volgens hoogleraar ethiek Frank Hendriks een dapper besluit. ,,Nederlanders worden steeds moralistischer en dat is op zich goed, maar het risico bestaat dat er een soort smetvrees ontstaat en dat mensen altijd maar afstand moeten nemen. Dat is gevaarlijk want door zo'n bedrijfsongeluk, wat dit in feite is, zou een organisatie compleet weggevaagd kunnen worden. En daarmee onderkennen we niet dat dit soort dingen nu eenmaal overal kunnen gebeuren.''

Volgens Hendriks is het voor ambassadeurs belangrijk dat ze nagaan hoe structureel een probleem is. ,,Als dit gedrag een cultuur is binnen de organisatie dan moet een ambassadeur zijn functie neerleggen. Als dat niet het geval is, kan iemand zeker aanblijven en zijn afschuw laten blijken.''