Spermadonor die in Nederland geweerd wordt was ook in buitenland actief

Stichting Donorkind en Freya, de vereniging voor mensen met vruchtbaarheidsproblemen, pleiten voor een internationaal registratiesysteem voor spermadonoren. ,,Het systeem is zo lek als een mandje’’, zegt voorzitter Ties van der Meer van stichting Donorkind. ,,Voor het welzijn van donorkinderen en hun ouders is internationale regelgeving hard nodig.’’

In Nederland is het verboden in meerdere klinieken te doneren. Door gebrekkige controle lukte het de 38-jarige man in 11 klinieken te doneren. Daardoor overschreed hij de toen geldende norm van maximaal 25 kinderen per donor.

Na deze ontdekking in 2017 stopten klinieken per direct alle inseminaties met zijn donorzaad.  Alleen ouders die al een kind van hem hadden, mochten zijn sperma nog gebruiken voor een volgende zwangerschap.

De NVOG, beroepsvereniging voor gynaecologen, meldde de zaak bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Samen met het ministerie van VWS hebben de beroepsgroepen de richtlijn aangepast om herhaling te voorkomen. De inspectie houdt toezicht op de klinieken en toepassing van de richtlijn, maar heeft geen onderzoek naar de donor zelf gedaan. ,,Wij houden geen formeel toezicht op donoren’’, zegt een woordvoerster. ,,Hiervoor is geen juridische basis. Het zijn individuele personen die geen zorgverlener zijn.’’

Hoewel ook veel Nederlandse vrouwen zich laten insemineren met donorzaad van de Deense spermabank Cryos, hebben de NVOG en klinieken buitenlandse collega’s niet gewaarschuwd voor deze donor. Zo kon de man daar tussen 2015 en 2018 probleemloos doneren, en heeft hij ook in een Oekraïense kliniek een vrouw geholpen.

Cryos bevestigt dat de Nederlander in meerdere landen donorkinderen heeft, maar wil niet zeggen hoeveel. ,,Als we dit hadden geweten, hadden we hem niet als donor geaccepteerd’’, zegt directeur Peter Reeslev.

Daarnaast biedt de man zich al jarenlang aan als spermadonor op websites voor mensen met een onvervulde kinderwens. Daar heeft hij ook vele tientallen donorkinderen in Nederland en het buitenland.

Freya vindt het ‘stuitend’ dat de donor de grenzen in Nederland overschreden heeft, en ‘uiterst onwenselijk’ dat hij ook in het buitenland actief is. ,,De grenzen voor het aantal kinderen zijn er niet voor niets’’, zegt een woordvoerster. ,,De wenselijkheid van een internationaal registratiesysteem onderschrijven we om dergelijke excessen te voorkomen.’’

In Nederland wordt nu gewerkt aan een landelijk systeem, waarin klinieken kunnen zien waar een donor actief is en hoeveel kinderen hij al heeft. ,,Het zou goed zijn als er een centrale plaats komt waar donoren geregistreerd worden’’, zegt een woordvoerster van de NVOG. ,,Deze casus geeft de urgentie aan. Er bestaat geen systeem waarbij in Europees verband klinieken elkaar waarschuwen’’

ESHRE, de Europese koepel van vruchtbaarheidsartsen, zegt dat er geen internationale limiet is voor het aantal kinderen dat een donor wereldwijd mag hebben. ,,Maar het staat zeker op de agenda voor verdere discussie’’, zegt directeur Bruno van den Eede.