Suicide by cop: drie voorbeelden uit Nederland
De Rijksrecherche en het OM houden er ernstig rekening mee dat Capellenaar Mitchel Winters deze week bewust de confrontatie met politieagenten opzocht toen hij werd doodgeschoten in Schiedam. Er wordt gesproken over 'suicide by cop'. In de Verenigde Staten een bekend fenomeen, in Nederland zijn in 25 jaar 8 van dit soort gevallen geïdentificeerd. Jaap Timmer, hoofddocent maatschappelijke veiligheid aan de Vrije Universiteit, deed onderzoek en beschrijft drie casussen.
Delen per e-mail
Bedreigen en uitlokken in 2004
Keuze voor confrontatie
Maar waarom zou iemand de keuze maken om te overlijden door confrontatie met de politie? Volgens Timmer zijn er een aantal kenmerken in de literatuur gevonden die kunnen wijzen op deze beslissing. ,,Vaak gaat het om mensen die erg depressief zijn, ze hebben vaak een suïcidaal en psychiatrisch verleden. Daarnaast hebben mensen in veel gevallen een lage economische status", aldus Timmer. ,,Ook komt het vaak voor dat die mensen een ingrijpende ervaring in hun leven hebben meegemaakt. Bijvoorbeeld het kwijtraken van een partner, een dierbaar famillielid, het verlies van een baan of een grote financiële tegenvaller. Met name in Amerika komt het wel eens voor dat iemand groots en meeslepend in het nieuws wil komen." In zijn boek Politiegeweld beschrijft Timmer: een einde aan zijn leven maken kan, wil of durft de persoon niet. Culturele en religieuze motieven kunnen daarin een rol spelen.
Een Duitse jongen bedreigde in 2004 op een politiebureau in Amsterdam een politieagente met een pistool. Hij wist hierna te ontkomen en werd niet meer door de agenten teruggevonden. Later die dag werd hij zittend op een bankje gezien op het Amsterdamse Frederiksplein, een vuurwapen in zijn hand. De agenten spraken hem meerdere malen op afstand aan, maar de situatie bleef bedreigend. Uiteindelijk kozen de agenten ervoor de jongen neer te schieten.
,,Dit kan een indicatie zijn voor het motief 'suicide by cop'. Eerst een politieagente ernstig bedreigen en vervolgens wegvluchten", zegt Timmer. ,,Het kan goed zijn dat hij een hoge bedreiging wilde vormen met als doel uitlokking om hem neer te schieten."
Afscheidsbriefje in 1999
Snel handelen
Natuurlijk heeft de politie wat mensen in het vizier die aan deze, of een aantal van deze, indicaties voldoen. ,,Daarbij zou je mogelijk zo'n soort gedrag kunnen voorspellen. Maar in een situatie zoals bij Mitchel Winters is dat erg lastig, omdat de politie daar erg snel moest handelen. Ze hadden hierbij niet de tijd en ruimte om rustig te kijken wat er zich in de geschiedenis heeft voorgedaan, hoe hij heet en wie hij is. In dat geval zou de politie een alternatief bij het ingrijpen kunnen bedenken."
In 1999 zwaaide een man in Limburg op straat met een mes. De man vormde een duidelijk gevaar voor zichzelf en zijn omgeving. De politie koos ervoor om op hoge snelheid met speciale schilden op hem af te gaan. Hierdoor zouden ze zichzelf niet verwonden, maar zouden ze ook de man met het mes niet in gevaar brengen. Het lukte de politieagenten om de man op de grond te drukken en om zijn benen en armen onder bedwang te houden zonder verder wapengebruik. Toen ze hem eenmaal omdraaiden om hem in de boeien te slaan, stak er een handvat van een lang mes uit zijn borst.
Dit hadden de agenten niet verwacht. Ze dachten toen al dat het een eventuele zelfmoordactie kon zijn. Het lichaam van de man werd overgedragen aan het Nederlands Forensisch Instituut voor nader onderzoek. In zijn sok vonden de onderzoekers toen een afscheidsbriefje. Vervolgens heeft de recherche de familie van de man benaderd, die later bevestigde dat hij zich inderdaad wilde laten doodmaken door de politie.
Familie tipt achteraf in 1988
Trainen
Omdat suicide by cop zo weinig voor komt in Nederland, worden politieagenten hier volgens Timmer niet op getraind. ,,Er is al weinig tijd en geld om agenten te trainen op situaties die vaak voorkomen. Een gemiddelde agent zou een situatie waarbij iemand zelfmoord wil plegen door een politiekogel nooit meemaken. Daarom zou het overdreven zijn om 40.000 politieagenten hierop te trainen." De landelijke Nederlandse politie wilde hier niet op reageren.
In 1988 vond een derde casus plaats. Om herkenbaarheid te voorkomen wil Jaap Timmer de locatie van het incident niet noemen. Dit keer ging het om een man die erg depressief was, suïcidaal en met een psychiatrische geschiedenis. Hij viel langere tijd zijn ex-vrouw en zijn kinderen lastig. Zijn ex deed naar aanleiding hiervan melding bij de politie. Niet veel later bedreigde de man de vrouw met een groot mes. De politie was er snel bij en besloot - omdat de situatie steeds dreigender werd - om de man neer te schieten. De man overleed.
Na het voorval is er door de recherche onderzoek gedaan. De familie vertelde dat de man eerder had aangegeven zo'n soort situatie te willen uitlokken. ,,Je kunt altijd een vermoeden hebben van suicide by cop, maar zolang er geen daadwerkelijke aanwijzingen zijn, is dat erg lastig vast te stellen. Als de persoon in kwestie voor zijn dood bijvoorbeeld niets heeft geroepen wat daar toe kan leiden, of zijn familie zegt achteraf niet dat die persoon eerder suïcidale neigingen had, is suicide by cop nauwelijks te identificeren", zegt Timmer. ,,In dit geval is dit gemakkelijker, omdat zijn famillie achteraf aangaf dat hij al over zo'n dood aan het nadenken was."
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
VIDEO Automobilist rijdt agent op scooter aan na drugsdeal in Tilburg
Een politieagent op een scooter is vrijdagavond aangereden door een automobilist. Hij werd betrapt bij een drugsdeal en sloeg daarna op de vlucht. De verdachte, een 33-jarige Tilburger, is later opgepakt en zit vast op verdenking van poging tot doodslag. -
PREMIUM
1,5 meter afstand bewaren? Deze slimme blauwe lijn loopt met je mee
Je loopt een drukke ruimte binnen. Zeg, een stationshal of een beurs. Wanneer een andere bezoeker nadert, verschijnt er plotseling een blauwe streep op de vloer. Komt die persoon binnen de 1,5 meter afstand, dan komen er kronkels in de lijn. Als de afstand weer 1,5 meter is, trekt de lijn recht. Kunstenaar Jólan van der Wiel ontwikkelde het idee met Nick Verstand. In innovatiecentrum Civon in Ulft is inmiddels een werkende versie van het ‘smart distancing system’ te zien. -
eigen tuin eerst Klimaatopwarming in de tuin: kansen voor exotische planten
Het klimaat is blijvend veranderd, maar daar zijn tuinliefhebbers nog niet aan gewend. Laten we wat experimenteren, stelt tuingoeroe Romke van de Kaa voor. -
GroenLinks-leider Klaver wil ‘progressieve alliantie’ met PvdA, SP en D66
GroenLinks-leider Jesse Klaver wil dat zijn partij niet alleen met de PvdA, maar ook met SP en D66 een ‘progressieve alliantie’ sluit. De vier zouden moeten afspreken elkaar niet aan te vallen in de verkiezingscampagne en samen op te trekken ‘tegen rechts’. ,,En vooral: elkaar vasthouden bij de formatie. Dan krijgen we het meest progressieve kabinet van deze eeuw.” -
AUTOTEST Test Citroën C3: strijd tegen de tand des tijds
Eigenzinnig design en comfort zijn van oudsher belangrijke pluspunten van de Citroën C3. Maar kan de huidige, vier jaar oude generatie de concurrentie nog wel aan?
-
PREMIUM
interview Jesse (21) is ‘aanstichter’ van rellen in Kanaleneiland: ‘Met Snapchat kan ik de hele stad sturen’
De 21-jarige Jesse* ligt in bed te slapen als de politie zijn deur intrapt, hem uit bed trekt en arresteert. Volgens het Openbaar Ministerie is hij een van de aanstichters van de rellen die afgelopen zomer een week lang de stad teisterden. Via zijn Snapchat-account Utrecht Nieuws deelde de Nieuwegeiner een oproep met zijn 40.000 volgers om massaal naar Kanaleneiland te komen. ,,Ik wilde alleen laten zien wat er in de stad speelt.” -
VRAAG & ANTWOORD ‘Mag je een geel zwaailicht op de auto zetten als je lading vervoert?’
,,Mag ik met mijn eenmanszaak een (amber-)gele zwaailamp gebruiken?”, vraagt lezer Marcel van Rossum. ,,Ik moet soms lange lading vervoeren op een aanhanger. Met het oog op de veiligheid wil ik medeweggebruikers erop wijzen dat ze moeten opletten.” -
Dit gaat Melania Trump doen nu ze niet langer first lady is
,,Het was mijn grootste eer uw first lady te zijn.” Met die woorden nam Melania Trump afscheid van het Amerikaanse volk voor ze met manlief naar hun buitenverblijf in Florida vertrok. De inauguratie van Joe Biden bijwonen deed ze niet, haar aanhangers een laatste keer toespreken dus wel. Maar wat staat er op de agenda van mevrouw Trump nu ze haar rol in het Witte Huis niet meer op zich hoeft te nemen?