‘Terwijl consumenten massaal kiezen voor groene stroom, lopen leveranciers de kantjes ervan af’

Het aanbod groene stroom voor consumenten is afgelopen jaar nauwelijks groener geworden. Vooral op de zakelijke markt is zonne- en windenergie nog verder te zoeken: bedrijven krijgen vooral grijze, vervuilende stroom geleverd. Dat blijkt uit de jaarlijkse Stroomranking van de Consumentenbond, Natuur & Milieu, WISE en Greenpeace.

Annemieke van Dongen 07-11-19, 20:03 Laatste update: 08-11-19, 14:15

De verduurzaming van het aanbod op de Nederlandse stroommarkt gaat in een slakkentempo, concluderen die organisaties. Het rapportcijfer voor de duurzaamheid van elektriciteitsleveranciers steeg afgelopen jaar van een 5,6 naar een 5,7. ,,Vanwege de klimaatcrisis en de afspraken in het Klimaatakkoord zou je verwachten dat energieleveranciers meer tempo maakten. Terwijl consumenten massaal kiezen voor duurzame stroom, lijken veel leveranciers de kantjes ervan af te lopen en hun verantwoordelijkheid te ontlopen’’, concluderen de onderzoekers, die de investeringen, inkoop en levering van stroomleveranciers onder de loep namen.

70 procent van de huishoudens heeft een contract voor groene stroom. Inclusief het bedrijfsleven komt het aandeel hernieuwbaar in de totale afname van stroom daarmee op 45 procent. Consumenten die groene stroom afnemen, verwachten daarmee bij te dragen aan een duurzame energievoorziening, bleek eerder uit onderzoek van de Autoriteit Consument en Markt (ACM). In de praktijk gebeurt dat echter lang niet altijd.

Stroomleveranciers lijken de kantjes ervan af te lopen en ontlopen hun verantwoordelijkheid

Noorse waterkracht

© Stroomranking Consumentenbond, Natuur & Milieu, Wise en Greenpeace

In 2018 werd slechts 16,3 procent van alle elektriciteit opgewerkt uit hernieuwbare bronnen. Energieleveranciers overbruggen dat gat tussen vraag en aanbod door certificaten voor duurzame energie te kopen in het buitenland. Op de duurzaamheid daarvan valt volgens de onderzoekers echter het nodige af te dingen. ,,Het gaat bijvoorbeeld om waterkrachtstroom uit Noorwegen, waar ze meer elektriciteit opwekken dan ze gebruiken. Daar gaat dus geen prikkel vanuit om bijvoorbeeld extra windmolens te bouwen’’, zegt Rob van Tilburg van Natuur & Milieu.

Energieleveranciers die in Nederland opgewerkte zonne- of windenergie verkopen, scoren daarom beter. 11 van de 31 leveranciers scoren een acht of hoger, vijf bedrijven zelfs een tien. Van de grote concerns scoort Eneco (7,7) het best, gevolgd door Vattenfall/Nuon (6,5).

Essent scoort een magere 4,6. Dat is te wijten aan de grijze stroom die het bedrijf inkoopt. Het Duitse moederbedrijf RWE werkt in het buitenland bovendien nog energie op uit zwaar vervuilende bruinkool. Ook Essent-dochter Energiedirect.nl, dat zich profileert met 100 procent groene stroom uit wind, valt hieronder. ,,Die bedrijven zijn financieel met elkaar verweven’’, verklaart Van Tilburg. ,,Een moederbedrijf bepaalt in grote mate wat er met de winst van een dochterbedrijf gebeurt. Als het moederbedrijf nog investeert in kolencentrales, weegt dat daarom negatief mee in onze beoordeling.’’

Essent betwist die slechte score. ,,Er staan grove fouten in het onderzoek. Essent krijgt in een deel van het rapport een voldoende, en verderop weer een onvoldoende. Het lijkt alsof er cijfers zijn verwisseld’’, aldus een woordvoerder.

Biomassa

De onderzoekers keken ook streng naar biomassa. Op papier geldt alle energie uit biomassa als duurzaam, maar in de praktijk zijn er grote verschillen. Van Tilburg: ,,Wij maken ons zorgen over de materialen die worden verstookt, de technieken waarmee dat gebeurt en de grote schaalvergroting die nu gaande is. Het is niet verstandig om elektriciteit op te wekken met biomassa. Zeker biomassa uit hout, die sinds kort wordt bijgestookt in de kolencentrales, wordt door ons als niet duurzaam beoordeeld als de certificering niet op orde lijkt te zijn.’’

Energieleveranciers op de zakelijke markt doen veel minder hun best voor het klimaat dan de leveranciers op de consumentenmarkt, concluderen de onderzoekers bovendien. ,,Dat vinden wij zorgelijk, omdat de zakelijke markt ruim drie keer zoveel stroom gebruikt als consumenten’’, verklaart Van Tilburg.

Het gemiddelde cijfer op de zakelijke ranglijst steeg wel, maar is nog steeds onvoldoende: van een 4,8 naar een 5,3. Van de zakelijke stroomleveranciers scoren 24 van de 37 bedrijven een onvoldoende. Zij leveren vooral vervuilende grijze stroom. Acht leveranciers krijgen een acht of hoger.