Werkend leren verdwijnt door gebrek aan leerbanen

Het praktijkonderwijs in het mbo is in een vicieuze cirkel terecht gekomen. Door de economische crisis daalde het aantal leerbanen, maar een plek bij een leerbedrijf is noodzakelijk om aan een bbl-opleiding te mogen beginnen. Studenten kiezen noodgedwongen voor een opleiding in de schoolbankjes. Onderzoek naar hoeveel studenten afhaken of iets anders gaan doen, ontbreekt. Maar SBB en jongerenorganisatie JOB krijgen met grote regelmaat klachten binnen van studenten.

Studiebollen
Doodzonde, vindt lector Beroepspedagogiek Loek Nieuwenhuis. ,,Sommige leerlingen zijn geen studiebollen. Voor hen is het goed om aan het werk te gaan en in de praktijk een diploma te halen.'' Juist voor mbo'ers die het beste 'met de handen' leren, is een leerbaan de beste manier om schooluitval te voorkomen.

Bovendien spelen voor sommige studenten financiële overwegingen mee. Voor de vier dagen die ze bij een bedrijf werken, krijgen ze een salaris. ,,Als jongeren geen geld hebben voor een mbo-opleiding,  is het bbl-traject een mooi alternatief. Zo kunnen ze toch een opleiding betalen'', verklaart Rick van Wijk, vice-voorzitter van JOB, de belangenbehartiger van mbo-studenten. De studentenorganisatie noemt de dalende trend zorgwekkend, omdat leren met de handjes voor sommige de enige kans is op een diploma. Van Wijk: ,,Wij zien juist dat bbl-leerlingen heel tevreden zijn over hun opleiding.'' 

Imagoprobleem
Toch ligt het probleem niet alleen aan een tekort aan leerbanen. Mbo'ers zijn zelf ook steeds minder geneigd om werkend een diploma te halen, zelfs als dat de beste onderwijsvorm voor ze is. ,,Bbl heeft het imago van afvoerputje, terwijl dat niet zo is'', verklaart directeur Gerrit Veneboer. Leerbanen zijn er namelijk op alle mbo-niveaus. Veneboer: ,,Maar de focus ligt steeds meer op onderwijs in de schoolbankjes. Terwijl het voor sommige leerlingen beter is om in de praktijk te leren.'' Door de focus op leren, wijzen vmbo-scholen hun examenkandidaten steeds minder op de mogelijkheid om een praktijkopleiding te gaan doen.

Met de aanhoudende studentendaling komt de onderwijsvorm ter discussie. Op verzoek van het ministerie van Onderwijs onderzoekt de Sociaal-Economische Raad (SER) de toekomst van het mbo. Een belangrijke vraag is wat de belangrijkste oorzaak van de studentendaling is en of de praktijkopleidingen bestaansrecht hebben. Voor JOB en SBB is het antwoord op die vraag zonneklaar: ja. Veneboer: ,,Van deze praktijkgerichte opleidingen komen ontzettend goede vakkrachten af. Die ga je missen als we nu niet ingrijpen en zorgen voor meer leerbanen.''