Wierd Duk peilt de stemming: 'We moeten uit onze bubbel'

We leven in een informatiebubbel. De term is gemunt door internetactivist Eli Pariser in diens boek The filter bubble. What the internet is hiding from you ('Wat het internet voor u verbergt').

Pariser maakt ons erop attent dat de personalisering van nieuws, bijvoorbeeld via Google of Facebook, ertoe leidt dat we eenzijdig geïnformeerd raken. We struinen, op zoek naar informatie, het internet af, waar de grote internetbedrijven voor ons een persoonlijke nieuwsselectie maken, gebaseerd op ons surfgedrag. Ieder ontwikkelt zo z'n eigen filterbubbel.

Volkskrant-columniste Asha ten Broeke (33) verblijft naar eigen zeggen in een 'links liberale bubbel'. Daar wilde ze wel eens uit. Ze besloot drie dagen plaats te nemen in de infobubbel van Wouter, een bekende met een 'anti-islamitisch rechts' profiel. Ze las de Telegraaf in plaats van de Volkskrant, keek naar 'rechtse' videoblogs, volgde 'rechtse' opiniemakers op Twitter en las het 'zeer rechtse haatblog' GeenStijl.

Dat leverde enkele inzichten op. ,,Wat me vooral opviel, is dat in die bubbel alles is gerelateerd aan de islam", zegt Ten Broeke. ,,Thema's als armoede, onvrede in de wijken, de afbraak van de zorg, lagere uitkeringen en dergelijke: ze worden allemaal gelinkt aan de islam en aan immigranten. In de trant van: 'Zie je wel, er is geen geld voor ouderen, maar wel voor een nieuw azc'."

Ten Broeke vraagt zich af hoe het kan dat mensen dit echt geloven. ,,De islam en immigranten kunnen toch niet werkelijk de schuld zijn van alle problemen?" Haar analyse: wat zij aanzag voor 'blinde domrechtse vreemdelingenhaat' is voor mensen aan de andere, 'rechtse' kant van de kloof een 'daad van verzet': 'Zij zijn in hun ogen de enigen die het onheil helder zien', schrijft Ten Broeke.

Kennelijk is een voortdurende stroom gefilterde informatie voldoende om een bepaald beeld op de samenleving te bevestigen en te versterken.

Ik besluit Ten Broekes voorbeeld te volgen en onder te duiken in haar bubbel. Ik volg een tijdje zo veel mogelijk 'linkse' opiniemakers en twitteraars, spel de Volkskrant, hang rond op blogs waar de multiculturele samenleving wordt gepropageerd en ga in gesprek met mensen uit die 'politiek correcte bubbel'.

Wat valt op? Er is weinig gevoel van urgentie. Waar het aan de rechterkant lijkt alsof de radicale islam elk moment de wereld kan veroveren - omdat 'westerse politici te slap zijn het probleem te benoemen' - daar wordt in de linkse bubbel vooral gepoogd dit 'gevaar' te bagatelliseren. 'De bliksem is dodelijker dan terrorisme', lees ik in de Volkskrant. Een interview (van mijn hand) in deze krant met de Nederlandse socioloog Ruud Koopmans, die waarschuwt voor het gevaar van internationaal moslimterrorisme, levert op social media een ongekend aantal ontkennende reacties op. De man heeft zijn cijfers niet op orde, wordt geïnsinueerd, zijn methodiek klopt niet, de krant heeft hem woorden in de mond gelegd: veel wordt uit de kast gehaald om Koopmans in diskrediet te brengen.