Zeventig procent van kiezer nog zwevend

Zeven weken voor de stembusgang is tot 70 procent van de kiezers nog zwevend, constateren verschillende opiniepeilers. Omdat partijen meer op elkaar lijken, twijfelen Nederlanders steeds langer over op wie ze moeten stemmen.

Hanneke Keultjes en Hans van Soest 26-01-17, 03:00 Laatste update: 27-01-17, 02:02

Omdat partijen meer op elkaar zijn gaan lijken, twijfelen mensen ook steeds langer
Tom van der Meer, politicoloog

Hoewel in de opiniepeilingen de kaarten al geschud lijken, weet het overgrote deel van de kiezers het zeven weken voor de verkiezingen nog niet. ,,Er kan echt nog een hoop verschuiven in de zetelverdeling de komende weken,'' zegt Tim de Beer van onderzoeksbureau Kantar.

Hoewel de verschillende peilers het percentage zwevende kiezers niet allemaal hetzelfde inschatten of definiëren, stellen ze allemaal dat tussen de helft en driekwart van de mensen die nu aangeeft op een bepaalde partij te gaan stemmen, nog van mening kan veranderen. ,,De meeste mensen hebben meerdere partijen waar ze tussen twijfelen,'' zegt Peter Kanne van I&O Research. ,,Van de mensen die aangeeft te zullen gaan stemmen, zegt slechts 28 procent dat zijn keuze al vast staat. 72 Procent twijfelt nog tussen twee, drie of vier partijen.''

Breuk
Volgens opiniepeiler Maurice de Hond is het grote aantal Nederlanders dat nog twijfelt tussen meerdere partijen een 'breuk met het verleden'. ,,Vroeger had het overgrote deel al een keus gemaakt als de verkiezingscampagne begon. Ze konden dan hooguit op het laatste moment nog switchen naar een vergelijkbare partij."

De Hond stelt dat 20 procent van de kiezers zelfs geen enkele notie heeft op welke partij ze moeten gaan stemmen op 15 maart. ,,Maar zij zullen waarschijnlijk uiteindelijk niet naar de stembus gaan.''

Bij de vorige verkiezingen in 2012 besliste 39 procent van de kiezers pas in de laatste week op wie ze zouden stemmen

Laatste momenten
Politicoloog Tom van der Meer van de Universiteit van Amsterdam deed onderzoek naar het fenomeen zwevende kiezer. Volgens hem beslissen we steeds later op wie we gaan stemmen. ,,Bij de vorige verkiezingen in 2012 besliste 39 procent van de kiezers pas in de laatste week op wie ze zouden stemmen. En 15 procent deed dat zelfs pas in het stemhokje zelf.''

Volgens Van der Meer moeten we echter niet doen alsof de kiezer 'geen idee meer heeft'. ,,Dat is echt onzin. Kiezers hebben een paar partijen in hun hoofd die passen bij wat ze belangrijk vinden. Mensen zijn links en twijfelen tussen SP, PvdA, GroenLinks of D66. Of mensen zijn rechts en twijfelen tussen CDA, VVD en PVV. En we zien uitwisseling tussen mensen die links-conservatief zijn en twijfelen tussen SP en PVV. Omdat partijen meer op elkaar zijn gaan lijken, twijfelen mensen ook steeds langer. De uiteindelijke keuze laten ze afhangen van de lijsttrekker, het programma, de peilingen of de tv-debatten.''

Te vroeg
De gemiddelde Nederlander is nu ook helemaal nog niet bezig met de verkiezingen, weet Marianne Bank van onderzoeksbureau Ipsos. ,,Daar gaan ze zich pas in verdiepen in campagnetijd: de weken echt heel dicht voor de verkiezingen, als alle kandidatenlijsten bekend zijn en ze de oproepkaart in de bus hebben gevonden.''