Annemarie Haverkamp heeft als eerste beide belangrijke debuutprijzen

Dat gebeurde ook nog eens op de plek waar het hoort: in de Grote Kerk van Harlingen, de stad van schrijver Simon Vestdijk die het personage Anton Wachter bedacht.

Het bijbehorende beeldje en het geldbedrag van 2000 euro kreeg Haverkamp  overhandigd door burgemeester Roel Sluiter, voor haar eerste roman De Achtste Dag uit 2019. De burgemeester die al een hele rij prijzen overhandigde, bekende dat De Achtste Dag het boek is dat hem het meeste zal bijblijven.

Haverkamp staat nu in een illuster rijtje van debutanten als A.F.Th. Van der Heijden, Tessa de Loo,  Arnon Grunberg, Ilja Leonard Pfeijffer, Peter Buwalda en Nina Weijers. Haverkamp is echter de eerste die zowel de belangrijkste Nederlandse als de belangrijkste Belgische debuutprijs voor Nederlandstalige literatuur in de wacht sleepte. Vorig jaar won ze al de Bronzen Uil.

Eigenlijk had de prijs al op 7 november uitgereikt moeten worden, maar vanwege corona was dat drie weken uitgesteld. Er was ook maar een handjevol familie en vrienden present om de plechtigheid te volgen. De meeste geïnteresseerden keken thuis via een livestream.

,,Zo, die is binnen! Bedankt, fantastische mensen van de organisatie, dat jullie vasthielden aan een uitreiking met echte mensen erbij”, zei Haverkamp in haar emotionele dankwoord. ,,Ik ben hier zo geweldig blij mee. In een jaar zonder feestjes, is dit wel een heel bijzonder hoogtepunt.’’

Zij bekende dat zij bij het horen van de nominatie al tot een belangrijk besluit kwam: ,,Ik wist heel zeker dat ik een nieuw boek moest schrijven. Niet zo vlug als Vestdijk, van wie werd gezegd dat hij sneller kon schrijven dan God kon lezen, maar gewoon in mijn eigen tempo.” En: ,,Het is een stimulans: ga door met schrijven!’’

Toen drie weken later bekend werd dat zij ook nog gewonnen had, kon haar geluk helemaal niet meer op. ,,Wat een euforie! En wat een eer. De lijst met eerdere winnaars is indrukwekkend. Van de meesten heb ik een of meerdere boeken gelezen. Frans Kellendonk, de allereerste winnaar in 1977, heb ik pas een paar jaar geleden echt ontdekt. Ik genoot van zijn originele beeldspraak, zijn puntige manier van schrijven. Kellendonk woonde en werkte in Nijmegen, net als ik. Ik zag hem als een voorbeeld.”

Het was om meerdere redenen een bijzondere uitreiking. Het organiserende Centraal Comité 1945 houdt dit jaar op te bestaan en mogelijk was dit de laatste keer dat de Anton Wachterprijs werd uitgereikt. Maar burgemeester Sluiter van Harlingen maakte aan die twijfel een eind: de gemeente zorgt ervoor dat de belangrijke literaire prijs een vervolg krijgt.

Twee keer eerder ging de uitreiking niet zoals gepland. In het jaar 2002 moest die ook al uitgesteld worden vanwege de uitvaart van prins Claus. In 2000 ging het zelfs helemaal niet door omdat de winnende auteur Marek van der Jagt een pseudoniem voor Arnon Grunberg bleek te zijn. En die had al eerder gewonnen, dus was het al helemaal geen debuutroman.

In Harlingen groeide Simon Vestdijk op en de prijs is vernoemd naar het meest bekende personage uit de cyclus van acht romans die hij tussen 1934 en 1960 schreef. De Friese stad is trots op haar zoon want het grote origineel van het Anton Wachter-beeld staat op een prominente plek.

Annemarie Haverkamp begon als journalist bij De Gelderlander en schrijft inmiddels zestien jaar columns over haar gehandicapte zoon Job in het dagblad. Een gehandicapte zoon speelt ook een belangrijke rol in de roman De Achtste Dag.

Een terminale weduwnaar komt voor een onmogelijk dilemma te staan: wat moet er met zijn zeer hulpbehoevende zoon gebeuren na zijn eigen overlijden? ,,Zou die niet tegelijk met jezelf moeten sterven?’’, volgens Haverkamp in haar speech zaterdag. ‘Een indringend menselijk verhaal’, aldus de jury.