Nijmeegse universiteit helpt met bouw van telescoop in Namibië om zwarte gaten te kunnen filmen

Daardoor wordt een wereldwijd netwerk van telescopen vervolmaakt. 

Zwarte gaten zijn gebieden in het heelal met zo'n sterke zwaartekracht dat ze alles in hun omgeving aantrekken en opslokken. Tot 2019 was er geen beeld van. Dat jaar slaagden sterrenkundigen er voor het eerst in een foto te maken van een zwart gat en zijn schaduw. 

Dat lukte door gebruik te maken van een netwerk van acht radiotelescopen. Dankzij die koppeling kon de foto gemaakt worden van het zwarte gat op 55 miljoen lichtjaar van de aarde. Ook sterrenkundigen van de Radboud Universiteit waren daarbij betrokken.  

,,Door de nieuwe radiotelescoop kunnen betere afbeeldingen en video’s van het zwarte gat in ons eigen sterrenstelsel worden gemaakt. Wij kunnen hierdoor onze theorieën van zwarte gaten nog beter testen, en begrijpen hoe ze enorme hoeveelheden energie kunnen opwekken”, zegt Heino Falcke. Hij is bedenker en wetenschappelijk leider van het project.

De telescoop die in Namibië komt te staan, heeft een doorsnee van 15 meter en beschikt over de meest eigentijdse instrumenten. Dergelijke telescopen staan al in Chili en de Franse Alpen. De telescoop kan variaties in helderheid van grote en kleine zwarte gaten gaan monitoren.

De Africa Millimetre Telescope  waar het om gaat, werkt op zonnestroom en mogelijk op waterstof. De University of Namibië is met lokale bedrijven medeverantwoordelijk voor realisatie en beheer van de telescoop. 

Radboud Universiteit staat garant voor 1,9 miljoen euro in de telescoop zelf. Daarnaast is er een garantstelling van 1 miljoen euro per jaar voor beheer en gebruik van de telescoop en deelname aan het netwerk.  Die garantstellingen moeten het eenvoudiger maken subsidies aan te vragen en investeerders te interesseren. 

De telescoop staat er niet van vandaag op morgen. Bouw van het gevaarte duurt vijf jaar. Doel van alle onderzoeken is meer te weten te komen over het ontstaan van het heelal. 

Rector Magnificus Han van Krieken van de Radboud Universiteit: ,,Het gaat om aansprekend fundamenteel onderzoek dat alleen kan plaatsvinden met grote investeringen en langdurende internationale samenwerking. Onderzoekers van de Radboud Universiteit kunnen daar de komende jaren aan blijven bijdragen en een voortrekkersrol blijven spelen.”