Razendsnel reageren tijdens gesprekken, hoe werkt dat?

Die snelheid is extra bijzonder als je het vergelijkt met de tijd die we nodig hebben voordat we één woord of een korte zin kunnen zeggen. Een woord kost ons ongeveer 600 milliseconden en voor een korte zin hebben onze hersenen 1600 milliseconden voorbereidingstijd nodig.

Het is dus onmogelijk dat we eerst rustig luisteren naar de ander en daarna pas ons antwoord voorbereiden. We zouden dan nooit binnen 200 milliseconden kunnen reageren. We moeten dus ons antwoord al voorbereiden terwijl de ander nog aan het praten is. Maar hoe plan je je antwoord terwijl je nog niet alles hebt gehoord?

Een mogelijk antwoord is dat ons brein probeert te voorspellen wat de ander zou kunnen gaan zeggen. Er is bewijs dat we voorspellingen doen over wat voor type uitspraak de ander doet (bijvoorbeeld, is het een vraag of een stelling?), welke woorden de ander mogelijk gaat zeggen en wanneer de ander ongeveer klaar zal zijn met praten.

Stel, je komt thuis van je werk en je huisgenoot begint te praten: ‘Hoe…’. Je brein voorspelt dan misschien al dat dit een vraag wordt, met mogelijke vervolgwoorden ‘… was het op je werk?’. Je hersenen schatten daarbij in dat je huisgenoot zo’n 1000 milliseconden nodig heeft om die woorden uit te spreken. 

Op basis van deze voorspellingen kun je je antwoord bedenken (‘Goed hoor’), en beginnen te praten op het moment dat je verwacht dat de ander klaar is. Dit is een mogelijke oplossing voor hoe we – ondanks onze trage taalproductie – snel en soepel gesprekken kunnen voeren.

Je kunt je afvragen of het wel zo belangrijk is om snel te zijn, maar sociaal gezien is dat zeker zo. Stel dat iemand je vraagt om samen Sinterklaas te vieren. Na 700 milliseconden stilte is de kans statistisch groter dat je de uitnodiging afwijst dan aanneemt. Onze hersenen verwachten dat dan ook. Dus als je langzaam reageert, loop je het risico dat de ander je stilte verkeerd interpreteert!

Het is heel bijzonder hoe snel we op elkaar kunnen reageren tijdens gesprekken. Let daar maar eens op als je anderen hoort praten. Dat maakt het meteen wat minder vervelend als dat nou net in de stiltecoupé van de trein is, of in de bieb.