In de meeste Dongense cafés was een Van Dongen kastelein

Het 160 pagina’s tellende boek is een initiatief  van samensteller Peter Visser en een aantal voormalige horecaondernemers. Peter Visser: ,,Pagina’s vol met caféverhalen, anekdotes en veel foto’s vanaf 1770 tot heden. Over theehuizen, herbergen, kroegen en cafés in Dongen, Dongen-Vaart en Klein-Dongen. Naast deze 67 horecagelegenheden telde Dongen nog eens vijf brouwerijen!”, vertelt Peter Visser. 

Het is een tocht langs bestaande en niet meer bestaande horecagelegenheden. De een draagt nog steeds de naam van weleer, de ander heeft al diverse naamswijzigingen ondergaan. Het zijn nu woonhuizen, winkels of ze zijn gewoon gesloopt. Cafézaal De Gouden Leeuw wordt door de derde generatie Van Dongen’s beheerd. John van Dongen en zijn echtgenote Clasien.

Mari van Os, getrouwd met Nelleke van Dongen, was kastelein van De Viersprong aan de Kanaalstraat. Lang nadat hij gestopt was liep deze pensionado, samen met nog een aantal oud-kasteleins, in 2007 met het plan rond om de horecageschiedenis uit hun woonplaats vast te leggen in boekvorm. ,,Er waren zoveel oude foto ’s en er deden zoveel prachtige verhalen de ronde. Dit moest vastgelegd worden”, zegt Van Os. 

Hij ging niet geheel toevallig te rade bij Dimph van den Oever, dochter van Tinus van Dongen, ooit kastelein van De Kras. Samen met haar inmiddels overleden man Gerard beheerde zij vele jaren het café-restaurant van de oude sporthal De Salamander. Voordat Van Os zijn eerste eigen café begon, deed hij ervaring op als medewerker bij De Salamander. Dimph vond het een prachtig plan. Maar hoe gaan we dit opzetten? 

Verschillende mensen werden vervolgens benaderd. Uiteindelijk was het Peter Visser, ooit lid en voorzitter van Heemkundekring Dongen, die vier jaar later de handschoen oppakte en Mari voorstelde te gaan helpen bij het realiseren van dit boek. De 71-jarige voormalige kapper uit Dongen, nu woonachtig in Kaatsheuvel, had op jonge leeftijd al brede belangstelling voor geschiedenis en later voor het cultureel erfgoed van Dongen. Voor zijn inzet voor de Heemkundekring Dongen ontving hij in 2007 de penning van verdiensten van de gemeente Dongen.

,,Omdat er al veel cafés in Dongen en de kerkdorpen waren verdwenen, heb ik de afgelopen vier jaar veel archiefwerk moeten verrichten. In zowel het Dongens archief als in het regionaal archief in Den Bosch. Voor de nog bestaande cafés ben ik enorm geholpen door kasteleins en hun clientèle”, vertelt Visser over zijn zoektocht. 

Visser en zijn redactiegenoten Dimph van den Oever-Van Dongen, Annie Kluwer-van Dongen, Hummel van den Meijdenberg- van Gils, Marion Vermeulen-Panis en  Mari van Os) willen niet meteen alles prijsgeven, maar een paar anekdotes willen zij wel kwijt.

Marion Panis: ,,Ik heb van mijn zevende tot en met mijn twintigste bij mijn ouders in Café Panis (nu ’t Karrewiel) gewoond. Klanten merkten onlangs bij de reünie op: wij hebben jou hier grootgebracht. In Dongen-Vaart en Klein-Dongen stonden elf cafés.” Mari van Os: ,,Wie zijn plicht als mens niet kent, wordt kastelein of politieagent!”

Dimph van den Oever: ,,Voor een teeravond op vrijdagavond moesten de voorzitters van de organiserende clubs dispensatie aanvragen bij meneer Pastoor. Op vrijdag mocht geen vlees gegeten worden. Geen dispensatie, dan was het geen kip met friet, geen schnitzel met friet of geen ‘Kraslapje’.”

Peter Visser: ,,Uitbater Gerrit van d’Ouwe Sok had de schaapsherder uitgenodigd voor een ‘bakske koffie’. Maar hij bracht ook zijn hele kudde schapen mee.”

Oude medewerker van Dimph: ,,Het was winter. Gerard van den Oever vroeg aan een jonge medewerker van hem of hij de (braad)slee in de oven wilde zetten. De jongeman ging naar buiten waar toevallig een slee stond en probeerde deze in de oven te krijgen. Ging dus niet. Hij naar Gerard met de boodschap dat het hem niet lukte. Gerard ging kijken en bij het zien van de slee, barstte hij in lachen uit en belandde op zijn knieën. Nee, ik bedoel de braadslee!”

De samenstellers kregen ook een enkel dreigement. ,,Ja, die hebben we ook gehad,” lachen Van Os en Visser. ,,Of we geen persoonlijke berichten in het boek wilden schrijven of vreemde foto’s zouden plaatsen! Ze zouden ons wel weten te vinden!”

Het kroegenboek wordt zondag 2 september om 14.00 uur bij Janssen&Janssen aan de Hoge Ham 59 in Dongen gepresenteerd.