Boodschap van overheid negeert kritische burger

Tijdens de crisis zijn honderden communicatieadviseurs ingezet om de boodschap van het kabinet over het voetlicht te brengen.

We constateren dat deze miljoeneninvestering niet het gewenste resultaat heeft en dat de taal niet meer aansluit bij die van de 'gewone burger'. Overheidsspotjes zijn van een bedenkelijk niveau. Het vaccinatieprogramma en de logica van maatregelen zijn onnavolgbaar. Achterstandsgroepen worden nauwelijks bereikt en het empathisch vermogen van crisismanagers laat te wensen over. Dat is verontrustend, omdat in onzekere tijden communicatie essentieel is voor vertrouwen. Hoe is deze kloof te verklaren? De oorzaak ligt in de Haagse bestuurscultuur die niet op gezag en respect, maar op macht en beeldvorming is gebaseerd. Communicatie vanuit partijpolitiek belang prevaleert veelal boven het algemene belang.

Ook de communicatie- en gedragswetenschappers die in de media verschijnen zijn doorgaans aanhangers van dit gedachtengoed en niet in staat het tij te keren. Hoe anders klinkt de taal van het volk. Mensen maken zich zorgen over maatschappelijke vraagstukken. Zij uiten meningen via sociale media, de volksvertegenwoordiging en door middel van toenemende demonstraties. Burgers zijn zelfbewuster geworden. Zij zoeken informatie op internet en maken eigen afwegingen. Zij gaan niet blindelings uit van informatie van de overheid en reageren vaak vanuit intuïtie en beleving. In crisistijd verwachten zij een communicatiestijl gestoeld op kernwaarden als openheid en dienstbaarheid.

De toeslagenaffaire, de ministerraadnotulen en de crisis hebben evenwel aangetoond dat de overheid 'andere normen en waarden' hanteert. De burger wil serieus worden genomen en accepteert niet bij een kritisch geluid te worden weggezet als wappie. Nu er wordt gedebatteerd over nieuwe bestuurscultuur, is de tijd rijp dat ook de overheidscommunicatie op een andere leest wordt geschoeid. Er is communicatie nodig die aansluit bij de kritische burger. Taal gericht op verbinden. Vanuit het hart, vanuit kwetsbaarheid en moreel besef. Daarmee kan de communicatiekloof worden overbrugd.

Terug naar de eenvoud: authentiek taalgebruik waarbij de belangen van de samenleving, menselijke maat en het wederzijds vertrouwen centraal staan. Dat extra geld tijdens de crisis blijkt een volstrekt onnodige investering en had een betere bestemming verdiend.