Laat juist nu de ouderen profiteren van het web

OpinieOuderen moeten betrokken worden bij sociale media nu het openbare leven bijna stilstaat, stellen Sander Duivestein, Menno van Doorn en Thijs Pepping. Van borrelen tot dansen, internet is nu een uitkomst.

Sander Duivestein, Menno van Doorn en Thijs Pepping 28-03-20, 11:57 Laatste update: 15:51

Nu het openbare leven zo goed als stilligt en fysiek contact met vrienden en familie nauwelijks nog mogelijk is, zoekt iedereen elkaar via internet. Het zogeheten social distancing wordt vanaf nu vooral distant socialising.

Een digitale borrelavond, samen netflixen of een kerkdienst via het scherm. Waar wetenschappers sociale media vóór de crisis volop bekritiseerden, is dit nu de enige weg om het gezellig te houden. De kwetsbare groep ouderen die geen internettoegang heeft, moet daarbij geholpen worden. Britt Dekker gaf het voorbeeld met haar oproep in De Wereld Draait Door om tablets beschikbaar te stellen zodat ouderen een inkijkje krijgen in het dagelijks leven van hun kinderen of kleinkinderen. En Dionne Stax liet op Instagram zien hoe leuk de digitale borrel met haar vriendinnen is.

Voor het oog van de webcam genieten van elkaars gezelschap en een glaasje wijn

Voor het oog van de webcam genieten van elkaars gezelschap en een glaasje wijn. In Japan is dit al omgedoopt tot een zogeheten On-Nomi, online drinken. En cloudclubbing is een virtueel feest waarin dj's live-sets uitvoeren op apps zoals TikTok. Het publiek danst in de huiskamer mee en volgt reacties via de smartphone. Het leuke is dat het allemaal zo lekker knullig is. Het lijkt niet op de aanpak van de professionele, strakke en zakelijke digitale online-seminars. Iedereen krijgt een kijkje in elkaars huis, heft het glas en klungelt wat met de techniek.

Sherry Turkle, hoogleraar sociologie aan het Massachussets Institute of Technology (MIT) in Boston, waarschuwde dat sociale media de mens juist asociaal maken, waarmee ook de kunst van een echt gesprek voeren verloren gaat. De alom aanwezige mobiele technologie zorgt ervoor dat kinderen, collega's, partners en vrienden thuis of in een publieke omgeving minder spontaan contact met elkaar maken. Ook diepgaande een-op-eengesprekken worden spaarzamer. Turkle noemt het 'de nieuwe stilte'. Nu het openbare leven noodgedwongen stil is, wordt de stilte juist verbroken door elkaar online op te zoeken en samen te werken. Anderhalve meter is gevoelsmatig heel veel. Maar dankzij technologie in de huiskamer zijn mensen toch heel dicht bij elkaar en verdwijnen afstanden als sneeuw voor de zon.

De ernst van de pandemie verandert uiteraard niet met de massale toevlucht tot het internet. Iedereen mist de fysieke nabijheid van vrienden en familie enorm. Tegelijkertijd leert de crisis dat het intrinsieke verlangen naar contact, uitwisselen van belevenissen en het steunen van elkaar groter is dan ooit.

De uitdaging blijft de digitale kloof tussen jong en oud te dichten en manieren te bedenken om de 'nieuwe stilte' van Turkle om te buigen naar echte gesprekken op afstand. Iedereen is nu aan het ontdekken hoe dat werkt. Menselijk contact is onmisbaar. De straten zijn stil. Maar op internet is het drukker dan ooit.

Sander Duivestein, Menno van Doorn en Thijs Pepping, van het Verkenningsinstituut Nieuwe Technologie (VINT) van Sogeti.

Bekijk hier alle video's over het coronavirus: