Met plattelandsdokter Biden staat de VS stil

OpinieVandaag een jaar geleden trad Joe Biden aan als president van Amerika. In zijn campagne stelde hij vaak het voorbeeld van de optimistische Franklin Roosevelt. Biden is ernstig en onzichtbaar, stelt Willem Post.

Willem Post 20-01-22, 08:06

In Washington speelde een heuse politieke horrorfilm. Joe Biden werd op 20 januari 2021 president van een land waar een bestorming van het parlement plaatsvond en een onzichtbare vijand miljoenen mensen besmette met een onbekend, dodelijk virus. En de economie wankelde. Mensen bleven thuis of belandden in het ziekenhuis. En uniek: zelfs de lichtjes op Broadway doofden.Theaters en restaurants sloten de deuren. Een land in zo’n crisis schreeuwt om een grote president die alle wanhoop en pessimisme te lijf gaat. Die hoop de maatschappij kan inblazen. En daar zit het grote probleem voor Biden. Aan zo’n belangrijk politiek ambt worden nu eenmaal de hoogste eisen gesteld. Helaas. Biden is vooral een gewone president in ongewone tijden. Zeker, Biden heeft een paar successen geboekt zoals financiële steun aan arme gezinnen en een wegen- en bruggenwet die op termijn veel gewone banen zal opleveren. Nu nog niet. Hij herstelde de rust na alle Trump-tumult. ‘Back to normalcy’! Maar in tijden van crisis willen mensen actie en visie. Dynamiek en sturing. En juist daar stelt Biden teleur.

Joe Biden wil met zijn grote wetten in het spoor treden van de fameuze president Franklin Roosevelt

Zijn grote plannen voor een ‘Europese’ kinderbijslag, gratis peuteronderwijs en goedkopere medicijnen krijgen onvoldoende politieke steun. De pandemie teistert nog steeds Amerika met een record aantal besmettingen. Nieuwe economische problemen dienen zich aan. De inflatie is gestegen naar maar liefst 7 procent. Republikeinen én conservatieve Democraten vrezen dat de prijzen in de winkel verder oplopen als nog meer dollars in omloop komen. Aan de pomp stijgen de benzineprijzen naar recordhoogte en dat in een land waar de auto de ‘heilige koe’ is. Biden heeft al in zijn verkiezingscampagne de geest van de grote Franklin Roosevelt opgeroepen. Biden wil met zijn grote wetten regeren in het spoor van die FDR die president was tijdens de grootste economische crisis en opkomend fascisme. De werkloosheid was opgelopen tot 24.9 procent. Het gemiddelde salaris van werkenden zakte in korte tijd tot bijna de helft ervan. Veel banken waren ingestort. Het was de grootste economische crisis in de Amerikaanse geschiedenis. In 1933 lag Uncle Sam welhaast op sterven, in 2022 is Amerika op z’n minst behoorlijk ziek.

Een groot president is priester én dokter tegelijk. Hij houdt de hand van de patiënt vast en biedt troost. Dat kan de in zijn persoonlijk leven veel geplaagde Biden als geen ander: ‘I feel your pain’. Maar een president moet ook ‘genezen’. Biden is een aardige plattelandsdokter maar geen gerenommeerd chirurg. Roosevelt greep met zijn New Deal wetten wél diep in de maatschappij in en zorgde voor een sociaal vangnet. Alcohol werd weer toegestaan na jaren van drooglegging. ‘Happy days are here again!’ Roosevelt bouwde ook aan nieuwe bondgenootschappen zoals dat van de Geallieerden. Hij stond aan de wieg van de Verenigde Naties. Amerika was een opkomende supermacht. In 2022 is die macht juist tanende. Biden probeert niet te overwinnen maar conflicten te beheersen. President Poetin luistert niet, president Xi gaat ook zijn eigen gang. En leider Kim van Noord-Korea heeft afgelopen maandag onverstoorbaar z’n vierde raketproef uitgevoerd. Europese bondgenoten speculeren over een eigen strategische autonomie. In de Koude Oorlog was er tientallen jaren continuïteit en kon je op Amerika bouwen. Toen lag in Europa met z’n IJzeren Gordijn en Berlijnse Muur het zwaartepunt van de Amerikaanse buitenlandse- en veiligheidspolitiek.

Nu beweegt de Verenigde Staten zich steeds meer in de richting van ‘America First’. En over welk Amerika hebben we het eigenlijk? Het voor ons meer vertrouwde ‘blauwe’ Amerika van Biden of dat andere ‘rode’ Amerika van Trump? Het is beslist onredelijk om alle politieke problemen in Biden’s schoenen te schuiven. Roosevelt had een grote Congresmeerderheid. Biden niet. In de jaren dertig was ‘de toestand in Amerika’ welhaast uitzichtloos. En kort daarna die in de wereld. Maar Roosevelt steeg daar wel boven uit. De grote Roosevelt-kenner William Leuchtenberg schreef dat enkele dagen na zijn aantreden al sprake was van een nieuwe tijdgeest vol hoop en hernieuwd zelfvertrouwen.

Willem Post is als Amerika-kenner verbonden aan Instituut Clingendael.