Maandenlang stonden de kranten er vol van: de erbarmelijke woon-en werkomstandigheden van arbeidsmigranten tijdens de coronacrisis.

Krantenkoppen berichtten over hun kwetsbare positie die pijnlijk aan de oppervlakte kwam. Er is veel en lang over gesproken, want nu waren de risico's niet alleen voor de arbeidsmigranten, maar ook voor de volksgezondheid. Hoewel op de werkvloer en in de woonsituaties sindsdien nauwelijks verbeteringen zijn, is de aandacht weggeëbd en verslapt het gevoel van urgentie. De slechte woon- en werkomstandigheden worden voor kennisgeving aangenomen. En na negen maanden coronacrisis blijkt het nog steeds onmogelijk om afstand op de werkplek te houden. Maar zolang arbeidsmigranten onze varkens slachten, Hollandse aardbeien plukken, bestellingen inpakken en 5G aanleggen, worden de misstanden gezien als collateral damage.

Honderd euro per week voor een bed in een stacaravan, met drie anderen, inclusief schimmel en bedwantsen. Maar veel arbeidsmigranten hebben in het land van herkomst slechtere vooruitzichten. Hun afhankelijkheid van Nederlandse werkgevers en uitzendbureaus is grond voor uitbuiting. Er is veel te verdienen aan goedkope arbeid. Er komen zelfs subsidies en fiscale voordeeltjes bovenop.

Het gevolg is dat er steeds meer van dit soort banen komen. En met de stijgende vraag naar deze goedkope arbeid, nemen ook de misstanden toe. Wat afneemt zijn de normen op de arbeidsmarkt en de handhaving door de overheid. Even was daar een lichtpunt. Politiek Den Haag schrok van de toestanden die door corona zichtbaar werden.

Het kabinet stelde een commissie in, het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten onder leiding van Emile Roemer. Die commissie deed goede aanbevelingen, en FNV deed daar een schep bovenop. Maar het kabinet wees in een slappe reactie vooral naar de onmogelijkheden de aanbevelingen op te volgen. Bovendien schoof het de hete aardappel door naar het volgende kabinet. Politieke lafheid ten top, met mensenlevens als inzet. Door aanhoudende druk vanuit de vakbond met werknemers die zich niet meer monddood lieten maken, bleef onze strijd tegen uitbuiting op de agenda.

Vandaag gaat de Tweede Kamer in debat, het is tijd dat woorden worden omgezet in daden. Nederland moet geen plek zijn voor uitbuiting en moderne slavernij. Maar een plek voor banen die een menselijk bestaan bieden naar Nederlandse maatstaven. Dat is een politieke keuze die vandaag moet worden gemaakt. 

Tuur Elzinga is vicevoorzitter van de FNV.