Waar is het fatsoen van de economische reuzen?

Gisteren was het Black Friday. Een dag die is overgewaaid uit de nog net iets kapitalistischere VS. Een dag waarop winkels klanten lokken met kortingen, als opening van het Christmas Shopping Season.

Sinds dit jaar werkt Amazon ook vanuit Nederland. Zo'n 10 miljoen mensen per maand bezoeken inmiddels de Nederlandse website, en Amazon Prime heeft in Nederland 1 miljoen gebruikers. Amazon heeft overal kunnen floreren dankzij publieke voorzieningen zoals goede infrastructuur en sociale zekerheid, maar draagt daar nauwelijks aan bij. In 2019 betaalde Amazon maar 1,2 procent belasting in de Verenigde Staten, waar het hoofdkantoor zit. Daarnaast doen werknemers van Amazon hun werk vaak in gevaarlijke omstandigheden. Onlangs staakte een deel van het personeel nog omdat het bedrijf zich niet hield aan de coronarichtlijnen. Hun loon wordt nauwelijks verhoogd en ze worden gestraft als ze zich verdedigen of organiseren. Nederland kent helaas vergelijkbare situaties. Ahold Delhaize maakte in 2019 2,7 miljard winst, terwijl in de distributiecentra werknemers voor een hongerloontje met een tijdelijk contract werken en afgesnauwd worden als ze hun targets niet halen.

De topman van Heineken verdiende in 2019 236 keer zoveel als de gemiddelde werknemer. Ook in Nederland zijn grote bedrijven die profiteren, maar weinig teruggeven: de vier grootste tabaksbedrijven ter wereld sluizen jaarlijks 7,5 miljard euro aan dividend, rente en royalty's door Nederland om hun belastingdruk te verlagen. Het kan toch niet dat een kleine groep zijn vermogen ziet groeien zonder er iets voor te hoeven doen? Terwijl miljoenen werknemers voor lage lonen, onder slechte omstandigheden deze winsten mogelijk maken?

Het is tijd voor een eerlijker verdeling van de welvaart. Dat bedrijven eerlijk belasting betalen waar zij profiteren van de publieke voorzieningen. Tijd dat de lonen worden verhoogd zodat mensen fatsoenlijk kunnen rondkomen. En om winst en zeggenschap te delen, met winstdelingsregelingen of aandelen voor werknemers. Make Amazon Pay. 

Paul Smeulders is Tweede Kamerlid voor GroenLinks, Bart van Kent is Tweede Kamerlid voor de SP en Gijs van Dijk is Tweede Kamerlid voor de PvdA.