Als familielid van verslaafde moet je loslaten: ‘Maar dat is doodeng, want je weet de afloop niet’

,,Ik wilde voor mijn dochter zorgen, er voor haar zijn, steunen. Telkens weer mocht ze langskomen. Belde ik voor haar de dokter, waste ik haar kleren. Leende ik haar geld. Maar juist daardoor nam zij geen verantwoordelijkheid. Juist daardoor bereikte ze niet de afgrond.” Ze bedoelde het zo goed, maar inmiddels weet Mady Heemskerk dat ze haar verslaafde dochter juist niet hielp door er altijd voor haar te zijn. ,,Pas toen mijn dochter de afgrond bereikt had, vond ze de weg omhoog.”

De cursus start in oktober en bestaat uit vier avonden, en wordt gegeven door Ellen Ebbenn, Bregje Peters van Point O en Mady Heemskerk. Ellenn Ebbenn heeft in Schijndel een praktijk voor naasten van verslaafden. Mady en Ellen hadden allebei een dochter die verslaafd was, maar nu ‘in herstel’ is. Ellen werkte jaren in de verslavingszorg en heeft een eigen praktijk waarbij ze naasten van verslaafden begeleidt. Bregje zette Point O op samen met haar broer Peter, die verslaafd was. Alle drie verbazen zich er al een tijd over dat er bij de reguliere behandeling en begeleiding van verslaafden zo weinig aandacht is voor het gezin.

En dus vertelt Mady graag haar verhaal. Juist omdat ze - en dat voelde héél tegennatuurlijk - haar verslaafde dochter (25) losliet, voor zichzelf opkwam, bereikte haar dochter de bodem van de put en krabbelde ze er zélf uit. Eindelijk. Mady: ,,Ze was verslaafd aan ketamine. Afgelopen september ging het héél slecht met haar. Ik had die maand vrij genomen, omdat ik het bijna niet meer trok. Dat is heel goed geweest, want nu had ik de ruimte om te rouwen en dingen anders te doen. Ellen heeft me daarin begeleidt. Ik mocht haar altijd bellen.” 

De omslag kwam in een weekend in september. ,,Het ging héél slecht met onze dochter, maar ik ben dat weekend tóch met mijn man een weekend weg geweest naar Friesland. Ik heb haar gezegd dat ze zélf de eerste hulp moest bellen. Uiteindelijk heeft ze dat weekend zó diep gezeten, dat ze eindelijk de knop om zette. Eindelijk besloot dat ze met hulp wilde afkicken. Dat loslaten is doodeng, want je weet de afloop niet. En toch moet je het doen.”

Ebbenn: ,,Het gezin houdt de verslaving vaak mede in stand, meestal zonder dat de gezinsleden dat beseffen. Vaak handelen familieleden vanuit de reddersrol en denken ze dat ze de verslaafde hiermee helpen. Maar zo komt diegene juist niet in beweging en krijgt niet de kans om verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar eigen leven. Bij iemand die verslaafd is, staat de verslaving op de eerste plaats, nog vóór eten en drinken. Alles moet daarvoor wijken.” 

Verslaafden ontwikkelen verslavingsgedrag om zich staande te kunnen houden. ,,Ze kunnen vaak heel goed manipuleren, liegen, bedriegen en intimideren. De zorg en liefde van hun ouders is vooral handig om hun doel te bereiken. Ze weten bijvoorbeeld dat je blij bent als ze zeggen dat ze op de koffie komen. Ze geven je hoop, maar ze zijn nog niet binnen of vragen je om geld. Ja, álles staat in het teken van de verslaving. En de ouders, vaak al hun hele leven zorgend voor hun zorgenkind, worden keer op keer teleurgesteld, maar blijven vaak hun verslaafde kind omarmen.” 

Het trio hoopt dat mensen dankzij de cursus de eerste stap kunnen zetten, het inzicht krijgen om dat te doorbreken. ,,Dat ze níet meer steeds dat vangnet moeten zijn. Als dat lukt, dan heeft de reguliere behandeling van de verslaafde veel meer kans van slagen. Daar zijn we van overtuigd.”

De cursus wordt gegeven bij Point O in Schaijk en is voor iedereen die een naaste heeft met een verslaving. Bregje: ,,Toen mijn broer verslaafd was, hebben mijn moeder en ik stad en land moeten afreizen op zoek naar hulp en begeleiding voor ons. Bij Point O werken we veel met ervaringsdeskundigen, juist omdat zij begrijpen wat een verslaafde doormaakt. En we zetten nu de cursus voor naasten van verslaafden op, juist omdat wij uit ervaring weten hoe belangrijk de familie is. Verslaving is een familieziekte.”