Balgoij mist geamputeerd Keent nog steeds

Deze tekst op een voormalig pontblok op de Maasdijk suggereert dat Keent en Balgoij ooit één dorp vormden. Dat was niet zo, benadrukt Ries van Haren (81), geboren en getogen Balgoijer. ,,Maar ik voel me ook Keentenaar. M'n grootouders komen er vandaan en ook mijn ouders woonden er. Keent en Balgoij waren twee dorpen, maar ze hoorden bij elkaar.” 

Het had allemaal heel anders kunnen lopen. In de aanloop naar de grootschalige Maaswerken van de jaren dertig circuleerden tekeningen waarbij de Maas niet ten westen maar ten oosten van Balgoij zou worden geleid. In dat geval was het ‘Durpke an de Moas’, zoals op de welkomstborden bij de kom staat, samen met Keent aan de Brabantse zijde gekomen. ,,En dan zouden we niet bij Ravenstein zijn gevoegd maar bij Grave", meent Van Haren. ,,Keent, Balgoij en Nederasselt waren vroeger helemaal gericht op Grave. Daar konden we tenminste met een vaste brug komen.” 

Wie heden ten dage naar de ligging van Balgoij kijkt, die zal deze bewering met argwaan aanhoren. Het dorpje ligt onder de rook van Wijchen, waarmee het in de jaren vijftig ook gemeentelijk is samengevoegd. ,,Maar niemand ging daar heen. Er was geen rechtstreekse verbinding, omdat er een moerassig gebied tussen lag. Tot de jaren zestig kon je er alleen komen via een tolweg.” Het maakte dat Balgoij zich net als Keent eeuwenlang richtte op Brabant. Geen wonder dus dat het Balgoijs erg Brabants klinkt. ,,Veel boeren hier trouwden met een Brabantse. Dat heeft uiteindelijk z'n effect op de taal", weet van Haren. 

Petra Jans (57) is van een heel andere generatie dan Ries van Haren. Maar ook in haar tijd was er nog veel liefdesverkeer over de rivier. ,,Ik kom uit Overlangel, maar woon al jaren in Balgoij. Net als mijn twee zussen. We hebben alle drie een Balgoijse man getroffen in de Petjesbar in Overlangel.” Die Petjesbar was decennia de ontmoetingsplaats voor Brabantse en Gelderse tieners. Dat de zaak in 2017 tot de grond toe afbrandde en tot op heden niet herbouwd, voelt voor Jans als een gemis. ,,Als ik dan zie dat ook de basisschool in Overlangel is gesloten, dan denk ik dat we het in Balgoij getroffen hebben. Een plek waar het dorp samenkomt om te feesten en een school als plek waar de kinderen vriendschappen sluiten zijn in mijn ogen twee essentiële voorzieningen.” 

Het was juist die school in Overlangel die de inwoners van Keent deed kiezen voor Ravenstein en niet Grave als nieuwe gemeente, vertelt Piet van Erp. Van Erp is enthousiast heemkundige in Balgoij, al komt ook hij van oorsprong uit Brabant. Geffen om precies te zijn. ,,Als ik thuis boven uit het raam over de dijk kijk, dan zie ik Brabant nog  elke dag liggen. Dat was het compromis om hier te komen wonen", lacht hij. Terug naar Keent en  de Overlangelse school. ,,Het oude Balgoij lag vroeger veel verder van Keent dan het huidige centrum. De school werd niet daar gebouwd, maar ergens halverwege de twee dorpen. Ook de nieuwe kerk schoof een stuk richting Keent op.” Voor Van Erp signalen dat Balgoij en Keent steeds twee handen op één buik waren.

(tekst gaat verder onder kader)

Toen de twee kernen door de rivier gescheiden werden, voer er nog enkele jaren een pont. Schoolkinderen mochten gratis oversteken. In 1940 werd deze pont echter opgeblazen door het Nederlandse leger, bang als men was dat Duitse militairen het vaartuig zouden gebruiken om Brabant binnen te vallen. Er zou nooit meer een nieuw veer komen. ,,Er lag tot in de jaren vijftig wel een roeiboot waarmee mensen op verzoek naar de overkant werden gebracht”, weet Van Erp. 

Aan de Keentse kant van de Maas wonen geen mensen meer die nog een band voelen met Balgoij, vertelt Wim de Kleijn. ,,Van de zestig huizen die hier voor de Maaskanalisatie stonden, zijn er bijna geen behouden. De meeste bewoners verkochten hun grond en opstallen en vertrokken. In de plaats daarvan kwamen boeren die hier jarenlang in relatief isolement leefden. Onder hen mijn ouders.” De boeren werden op hun beurt weggekocht door Brabants Landschap. Keent is nu primair een natuurgebied. Het water is terug in de oude Maasbedding. ,,De geschiedenis herhaalt zich”, concludeert De Kleijn.