Verdwaalde dolfijnen waren voor Lithse Maasvissers een maat te groot

Het einde van een tijdperk waarin voorvaderen eeuwenlang met de zegen (sleepnet) visten op vooral steur en zalm of later met ankerkuilnet en fuik op paling. Ongetwijfeld vingen de vissers in de familie Van der Zanden vaak ook vreemde vissen. Ooit bijna een dolfijn.

Eind februari 1941 ontdekten Lithse vissers twee reusachtige vissen die voor de sluis bleven rondzwemmen. Ze waren volgens de waarnemers wel zes meter lang en een meter breed. Visserslatijn of niet, in ieder geval veel te groot om via de zalmtrap van de sluis verder stroomopwaarts te zwemmen.

 ‘Bruinvissen’ dachten ze. Die zwommen af en toe wel de Maas op, wist ook de oude visser Johannes van der Zanden (1866-1951) die er ooit in geslaagd was een exemplaar in zijn zegen te vangen. Hij spoorde zijn zonen aan de bruinvissen te verschalken. De drie nog in Lith wonende vissende zonen, volgens het bevolkingsregister Antonius, Marinus en Petrus wilden die uitdaging wel aangaan al was het maar omdat deze kolossale vissen ‘geweldige veelvraten’ waren die de beste vis met gemak voor de netten van de vissers zouden wegvangen.

De gebroeders Van der Zanden mobiliseerden twintig man die met een motorboot en een roeiboot de Maas opgingen, opzoek naar hun ‘groot wild’. Toen ze dat ontdekten, werd er tussen de boten een extra sterke zegen gespannen en werden de vissen omsingeld. 

Die hadden met de netten echter weinig problemen en wisten er dwars doorheen te zwemmen. In het zegennet zaten twee grote gaten met een diameter van twee meter. Triomfantelijk kwam het ‘bruinvispaar’ een kilometer verder boven water. De vissers gaven niet op maar zagen hun pogingen drie keer stranden.

Op dat moment passeerde de motorboot van visserij-inspecteur Van Brakel. Deze deskundige constateerde dat de vissers niet gevist hadden op bruinvis maar op twee dolfijnen. De stoere Lithse vissers hadden geluk gehad, zei Van Brakel, ‘bij een dergelijk primitieve visserij op dolfijnen van naar schatting 1500 kilo’, hadden de boten met bemanning en al omgetrokken kunnen worden.

De Lithse vissers dropen af, de dolfijnen zwommen weer stroomafwaarts en werden de volgende dag, 22 februari, door een grote menigte dolfijntoeristen gesignaleerd bij Maren, nu zelfs met hun drieën.

In Lith restte nog slechts de sterke verhalen van vroeger: over de bruinvis van pa Van der Zanden, of de twee bruinvissen van ook bijna 6 meter op de Maas bij het veer van Herpt in 1938. En nog langer geleden een bij Ammerzoden (1871) en zelfs een zeehond op de Maas bij Veen, in het land van Heusden (1853). Op het water is altijd wat te beleven. Daarom blijft Theo van der Zanden ook gewoon op zijn woonboot aan de Maas wonen.