Roemer boog zich het afgelopen jaar in opdracht van minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) over de kwetsbare positie van arbeidsmigranten in Nederland. Directe aanleiding was de coronacrisis, die de problematiek nog eens extra aan de oppervlakte bracht. Bijvoorbeeld in de slachthuizen, waar het virus sterk bleef circuleren. 

Waar dat aan lag, is nog steeds niet helemaal duidelijk. Mogelijk omdat buitenlandse uitzendkrachten soms dicht op elkaar leven in slecht onderhouden woningen. Mogelijk ook omdat ze vaak zeer afhankelijk zijn van hun werkgever, en uit angst voor ontslag bij ziekte blijven doorwerken. Het toonde in elk geval de noodzaak aan om dergelijke problemen - die al jaren spelen - nu eens écht aan te pakken.

Roemer bracht de situatie de afgelopen maanden in kaart, en wond er bij de presentatie van zijn eindrapport geen doekjes om. ,,Ik heb veel plekken gezien waar het voor arbeidsmigranten goed geregeld is, maar ook plekken waar ik het niet droog hield. Er zijn te veel misstanden”, concludeerde hij. ,,Dat vraagt om directe actie van het kabinet. Nu meteen, nog voor de verkiezingen.” 

Essentieel daarbij is dat malafide uitzendbureaus worden aangepakt. Roemer wil daarom zo snel mogelijk een verplicht certificaat invoeren. Zonder zo'n bewijs van goed gedrag mag een uitzendbureau dan niet meer de markt op. En andersom moeten bedrijven die toch met een niet-gecertificeerd bureau in zee gaan een fikse boete kunnen krijgen. 

,,We hebben nu meer dan 14.000 uitzendbureaus”, becijferde Roemer. ,,Het is te makkelijk om er een op te richten, en het toezicht schiet tekort. Daarvan worden vooral arbeidsmigranten het slachtoffer. Maar het is óók slecht voor goedwillende partijen in de branche, die te maken krijgen met oneerlijke concurrentie.”

Roemer deed ook een aantal andere voorstellen om de positie van arbeidsmigranten ten opzichte van uitzendbureaus te verbeteren. Zo zijn veel uitzendbureaus ook nog eens huurbaas van buitenlandse werknemers. Dat leidt ertoe dat arbeidsmigranten soms al binnen een dag hun huis uit moeten als er geen werk meer voor ze is. ,,Een huurcontract moet los staan van een arbeidscontract”, vindt Roemer. ,,Met een fatsoenlijke opzegtermijn van een maand.” 

Ook uitwassen met veel te volle panden - 22 matrassen in een woning in ‘s-Heerenberg - moeten worden aangepakt. Zo wil Roemer laten vastleggen dat elke migrant recht heeft op een eigen kamer van minstens 15 vierkante meter.

Maar ook met meer regulering blijft wonen een knelpunt, beaamt hij. Er is nu lang niet genoeg woonruimte om de meer dan 500.000 arbeidsmigranten onderdak te bieden. ,,Toch zijn er ook veel plekken waar het goed gaat, waar bijvoorbeeld op een campus bij een industrieterrein keurige, tijdelijke woningen verrijzen. Maar dat vraagt wel om aandacht van gemeenten: als een wethouder een groot logistiek bedrijf binnenhaalt, hoort daar óók bij dat hij zorgt dat werknemers fatsoenlijk ergens kunnen wonen.”

Minister Koolmees, die het rapport vrijdagochtend in ontvangst nam, beloofde er snel werk van te maken. ,,De misstanden zijn groot. We gaan dit heel aandachtig lezen en komen nog dit jaar met een reactie vanuit het kabinet.” 

Daar is SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen in elk geval blij mee. ,,De oproep vandaag was duidelijk: schuif dit niet door tot na de verkiezingen en pak dit advies nu aan.” Marijnissen stelde vorig jaar al samen met Gert-Jan Segers (CU) een initiatiefnota op met voorstellen om de positie van arbeidsmigranten te verbeteren. ,,Ik zie hierin dezelfde rode draad: een roep om meer regulering. Ik hoop dat het kabinet de voorgestelde maatregelen nu ook echt overneemt en er niet selectief in gaat shoppen.”

Daar kijkt VVD-Kamerlid Judith Tielen dan weer iets anders tegenaan. ,,Misstanden moeten we aanpakken: ik zag in het rapport het voorbeeld van een huis vol matrasjes die voor 100 euro per week worden verhuurd. Dat is natuurlijk belachelijk.” 

In een verplichte certificering ziet ook de VVD daarom wel heil. ,,Maar of je dan ook moet zeggen dat het arbeidscontract los moet staan van het huurcontract, weet ik niet. Als een uitzendbureau mensen uit een land ver van Nederland hier laat werken, valt er ook veel voor te zeggen dat ze de huisvesting regelen. De malafide bedrijven filter je er als het goed is bij de certificering al uit.”

Bekijk onze trending nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: